Dijital Ürünler #81
E-bültenin 81. sayısından herkese merhaba! Her 2 haftada bir olduğu gibi yine dijital ürünlere dair ilgimi çeken gelişme ve yeniliklerle beraber karşınızdayım. GitHub’ın Sponsors’u ve Apple’ın ITP 2.1’i gibi gelişmelere ek olarak; Sentry, Tealium, PlanetScale, I Lazy to Read ve Kodluyoruz’un yayınladığı Türkiye geliştici ekosistemi raporu gibi içerikler aşağıda sizi bekliyor.
Keyifli okumalar!
Haberler/Gelişmeler
GitHub’dan açık kaynak yazılımcıları destekleme özelliği: Sponsors
Hafta içinde Sponsors yeniliğini duyuran GitHub, açık kaynak projeler için çalışan yazılım geliştiricileri (illa geliştirici olmanıza gerek yok, projeyi desteklemek için doküman da yazabilirsiniz) maddi olarak desteklemenin (bağış yapmanın) yolunu açtı.
Daha önce Patreon’da profil açan ya da Beerpay gibi yöntemlerle ‘bağış’ toplayan geliştiriciler artık GitHub profilleri üzerinden de maddi destek alabilecekler. Henüz beta aşamasında olan bu yenilik öyle inanıyorum ki komüniteden fazlasıyla ilgi görecektir. İlerleyen dönemde açık kaynak projelere kurumsal olarak sponsor olmak isteyebilecek şirketler de eminim kendini gösterecektir.
GitHub şu an için ödemelerden herhangi bir komisyon almıyor. Ki şirketin aradaki komisyondan ziyade açık kaynak dünyasında büyük etki yaratabilecek bu finansman modelini büyütmeye odaklandığını düşünüyorum. GitHub Marketplace'den sonra GitHub Sponsors da ileriye dönük olarak oldukça mantıklı bir hamle gibi duruyor.
Apple, Google, Mozilla... Teknoloji devleri üçüncü parti cookie'leri kısıtlamaya başlıyor (ITP 2.1)
Artık söylemeye gerek bile yok; GDPR/KVKK ile uygulamaların veriyi kullanış şekli değişirken kullanıcı beklentileri de tamamen farklılaşıyor. Apple ilk olarak 2017 yılında duyurduğu ITP’nin (Intelligent Tracking Prevention) geçtiğimiz ay detaylarını açıkladı ve Safari’de (Safari şu an web trafiğinin yaklaşık %20’sine sahip) ilerleyen versiyonlarda bu özelliğin devreye alınacağını söyledi. Google ise hatırlarsanız geçtiğimiz haftalarda düzenlediği I/O etkinliğinde benzer bir özelliği Chrome’a getireceğini duyurmuştu. Firefox’un da bu furyaya uyacağını tahmin etmek güç değil...
Sub-domain haricindeki bütün üçüncü parti cookie’leri engelleyen bu güncelleme, cookie üzerinden çalışan tüm takip, analiz (artık kullanıcıları tekilleştirmek de oldukça güç olacak) ve reklam yazılımlarını devre dışı bırakıyor. ITP 2.1’in de detaylarını paylaşan Apple, kısaca cookie engellemelerinde süreyi kısaltırken kapsamı da genişletmiş diyebiliriz.
Kullanılan reklam yazılımları kadar şirketlerin kullandığı analiz ve raporlama yazılımlarını da etkileyecek olan bu değişim; dijital pazarlamada yeni bir dönemi işaret ediyor. Diğer yandan zaten kullanıcı verisi olarak oldukça zengin ve pazardaki ana oyuncuları temsil eden Google, Facebook ve Apple gibi şirketler, rekabette kendilerinden geride duran analiz araçları ve şirketlerden bir adım daha önüne çıkacak gibi duruyor.
Araçlar
Sentry: Uygulamanızdaki hatalardan kullanıcılarınızdan önce haberdar olun
Sentry yeni ya da benzeri olmayan bir uygulama değil. Ancak değer önerisi çok net olan Sentry, sahip olduğu entegrasyon seçenekleriyle öne çıkıyor ve gün geçtikçe popülerleşiyor (platformu şu an 30 bin kullanıcısı var, bu 30 bin uygulamanın/şirketin de 1 milyon yazılım geliştiricisi...). Accel’in de yatırımcıları arasında bulunduğu Sentry, bugüne kadar toplam 26 milyon dolar yatırım almış.
Trello, Slack ve Asana gibi araçlarla entegre olabilen ve çok sayıda yazılım geliştirme platformunu/dilini destekleyen Sentry'yi kullanması da son derece kolay gibi duruyor. Aynı zamanda açık kaynak bir araç olan Sentry’nin kod tabanını GitHub üzerinde inceleyebilirsiniz. Fiyatlandırması da son derece uygun gözüken Sentry’yi aylık 5 bin hataya kadar tamamen ücretsiz bir şekilde kullanmak mümkün.
ElectionGuard: Microsoft imzalı açık kaynak seçim yazılımı
Yıllar önce ülkemizdeki yine tartışma yaratan bir seçim dönemi sonrasında seçim yazılımları üzerine iki yazı kalame almıştım.
Düzenlediği MSBuild etkinliğinde seçim yazılımları için açık kaynak kodlu bir SDK olan ElectionGuard’ı duyuran Microsoft, teknoloji şirketi olarak seçimler konusunda yazılım geliştirmek noktasında sorumluluk hissettiklerini söyledi. ElectionGuard halihazırdaki seçim yazılımı sağlayan şirketlerle entegre, ücretsiz, güvenli, takip ve kontrol edilebilir olmasıyla dikkat çekiyor.
PlanetScale: Bir başka Database as a Service çözümü
Geçmişte YouTube’un da teknolojisini kullandığı kurucu ortaklarca hayata geçirilen PlanetScale, hafta içinde A16Z’ten 22 milyon dolar yatırım alan bir başka Database as a Service (DaaS) çözümü olarak konumlanıyor.
Platformu üzerine inşaa ettkleri Vitess teknolojisini açık kaynak kodlu olarak yayınlayan PlanetScale, aynı zamanda on-promise olarak da kurumsal şirketlere hizmet verebiliyor. Müşterilerinin segmente edilmiş veritabanlarını farklı lokasyonlarda yöneten ve GDPR’la da uyumlu olan PlanetScale’ın alametifarikası ise MySQL’e normalde sahip olmadığı sharding (aynı tablonun birden çok lokasyonda bulunması ile dikey ölçeklenme sağlanması diyebiliriz) özelliğini getirmesi diyebiliriz. Çok sayıda DaaS çözümü arasında şimdilik sadece MySQL ile çalışması ile dezavantajlı konumda bulunan PlanetScale, bakalım kurucu ekibinin tecrübesi ve aldığı yatırımın gücüyle hangi noktada gelecek?
Tealium: Kurumsal şirketler için ‘büyük veri’ yönetim platfortmu
Bu hafta incelediğim, ikinci enterprise software şirketi de aldığı 55 milyon dolarlık yatırımla Tealium oldu. Kurumsal şirketlerin veri yönetimini çok daha etkili yapmasına yardımcı olan Tealium, binin üzerinde sağlayıcıdan veri alabiliyor. Müşterilerine Universal Data Hub adını verdiği bir panel sunan Tealium; pazarlama, müşteri destek, satış ve diğer departmanların ürettiği ve ihtiyaç duyduğu tüm verileri konsolide edip yönetilebilir hale getiriyor diyebiliriz.
Ülkemize dönecek olursak; kurumsal şirketlerimizin Oracle ve IBM gibi devlerin çözümleriyle kısıtlı kaldığını, diğer yandan benzer bir probleme çözüm üreten orta-büyük yazılımların da ürünleşmede başarısız olduğunu söyleyebiliriz. Buna paralel olarak ülkemizden çıkan enterprise SaaS girişimlerinin de genelllikle daha ‘küçük’ ürünler geliştirdiklerini söylemek mümkün.
Güzel bir TLDR uygulamasına ihtiyacımız var
2 saati bulan filmleri izlerken bile odaklanmakta zorlandığımız şu günlerde her türlü içeriği tüketme şeklimiz değişiyor. TDLR (‘too long didn’t read’) kısaltmasını muhakkak görmüşsünüzdür. Hafta içinde rastladığı 2 farklı uygulama, yapay zeka ile değişen okuma alışkanlıklarımız için yeni çözümler sunuyor.
I Lazy to Read, şimdilik Heroku’da host edilen bir uygulama ve adresini kopyaladığınız sayfada bulunan yazıyı, 5 cümlede özetliyor. Türkçe’de de çalışan I Lazy to Read, çok tatmin edici olmasa da anlamlı sonuçlar üretiyor (özetin gösterildiği ekranın kesinlikle gelişmeye ihtiyacı var).
İlgi duyduğunuz subreddit’lerde tüm gün konuşulanları özetleyen bir e-posta gönderen Orangered ise şimdilik içeriklerin aldığı etkileşim sayılarına göre bir sıralama yapıyor. I Lazy to Read‘in yaptığı gibi içerikleri özetleyen bir servis olsa ve Pocket gibi araçlarla entegre olsa, eminim ki çok sayıda insan para verip kullanacaktır. (#productRequest 😊)
Rapor, İnceleme ve Belgesel
Kodluyoruz’dan Türkiye Teknoloji Sektörü - Durum Analizi Raporu
Bu sayının raporu ise Kodluyoruz’dan geldi: Türkiye Teknoloji Sektörü - Durum Analizi Raporu (.pdf olarak indirmek için). Konuya şirketler, yazılım geliştiriciler, üniversiteler ve STK’lar tarafından bakan rapor, bulundurduğu yerli verilerle incelemeye değer.
Kişisel görüşlerim ise; öncelikle konuya yazılım geliştirici kavramını biraz açarak başlamak gerekiyor. Bugün bir scale-up’ta (palazlanmış girişim) ya da kurumsal bir şirkette çalışan geliştirici ile, orta halli bir şirketin teknoloji departmanında çalışan yani belirli kod tabanı dışında başarılı olamayacak, genel manada fark yaratamayacak geliştiriciyi birbirinden ayırmak gerekiyor. Birinci gruba girebilecek kişilerin İngilizce bilmesi, problem çözmesi, analitik düşünmesi ve takım çalışması içinde yer alabilmesi gerekiyor. Dolayısıyla konunun eğitimle birebir ilişkili olduğunu söylemek zor değil.
Zirvede olan genç işsizliğini yazılım geliştirici yetiştirerek çözmek kısa vadede mümkün değil. Kabaca yapılması gereken ilk etapta daha çok birinci gruba mensup geliştiriciye sahip olabilmek için üniversite çağındaki gençleri yazılıma yönlendirmek ve onlara altı dolu bir eğitim vermek (aynı zamanda birinci gruba girmeye aday geliştiricilere de bu altı dolu mekanizmalarla şans vermek). Bu söylediğimden Türkiye’de ikinci gruptaki geliştiricilere ihtiyaç olmadığı ya da bu grubun tamamen gözardı edilmesi gerektiğini de anlamamak gerekiyor.
Zira ikinci gruptaki geliştiricilere fazla fazla sahip olan Hindistan gibi ülkelere bakacak olursak; bu grubun kalabalık olması da bir hayli önemli. Kişisel görüşüm gençleri giriş bariyeri düşük mavi yaka işlere yönlendirmektense 'ikinci grup' geliştirici olmaları hem kendileri hem de ülkemiz için çok daha hayırlı. Tabii tüm bunlara paralel olarak küçükten büyüğe şirketlerin de teknolojiye bakış ve kullanışını geliştirmek gerekiyor.
İnceleme: ASELSAN mühendisleri neden yurtdışına gidiyor, "dönmek istiyorum" diyen çoğunluk neyi bekliyor? — www.independentturkish.com
Independent Türkçe’nin yayınladığı incelemede; Savunma Sanayii Başkanlığı'nın yaptırdığı Nitelikli İşgücü Kaybının Önlenmesi Anketi’nin öne çıkan sonuçlarına göz atabilirsiniz.
Ankete katılım çok fazla olmasa da (yaklaşık 200 kişi) katılımcıların Türkiye için oldukça kritik konumda olan savunma teknolojileri şirketlerinde çalışıyor olması önemli.
Belgesel: Foundation / Season 2 — www.youtube.com
Fransa hükümetinin Paris’te hayatta geçirdiği Station F çatısı altında çekilen Foundation belgeselinin 2. sezonu yayınlandı. (İlk sezonu izlemediyseniz direkt ikinci sezondan da başlayabilirsiniz..)
Belgeselde üç gerçek girişimden yola çıkılarak; yeni yeni büyümeye çalışan bir girişimcilik ekosistemi olan Fransa’ya dair güzel izlenimler edinebilirsiniz.
Kapanış
Ve bir e-bültenin daha sonuna geldiniz. Buraya kadar okuduysanız e-bülteni paylaşmayı da unutmayınız. :) Bana ulaşmak içinse okuyor olduğunuz e-postaya yanıt verebilirsiniz.
11 Haziran Salı günü tekrardan görüşünceye dek, esen kalın.