Dijital Ürünler #83
Dijital Ürünler #83
E-bültenin 83. sayısından herkese merhaba! İstanbul seçimlerinin (sonunda!) sona erdiği bu haftada gündem oldukça yoğun.
Facebook’un başı çektiği yeni kripto (yoksa dijital mi demeli) para Libra, BKM Express için Rekabet Kurumu kararı, Internet Trends Report 2019, Postman, Ortak, AdBunny, N26’nın tech-stack’i ve daha birçok konu hemen aşağıda sizi bekliyor.
2 bin kişiye yaklaşan bu komünitenin daha da büyümesi için e-bülteni paylaşmayı unutmayın!
Keyifli okumalar.
Erman Taylan (Twitter - LinkedIn - Medium)
“İnsan Kaynakları çoktan disrupt oldu bile!” – Erman Taylan – Medium — medium.com
Bendenizin kaleme aldığı yazıda, İK departmanlarının ‘yeni dünyada’ en büyük dönüşümlerden birini çoktan yaşadığına değinip yakın gelecekte nelerin öne çıkacağından bahsettim.
Libra: Sadece dijital para birimi mi, yoksa bir cryptocurrency mi?
Teknoloji devleri arasında negatif gidişatıyla sürekli gündem olan Facebook, Instagram ve yeni gelir modelleriyle güçlenebilecek WhatsApp’dan çok daha potansiyel vadeden kozunu oynadı: Libra (white paper). Daha önce konuşulduğu gibi sadece Facebook’a ait olmayan Libra, çoğunluğu ABD ve batı dünyası tarafından yönetilen çok sayıda ‘ortağa’ sahip. Cenevre merkezli ‘The Libra Association’ tarafından yönetilecek olan Libra’da FB dışında Lyft’den A16Z’ye kadar çok sayıda şirket bulunuyor. Hem Libra’nın direkt olarak kullanıma konulabileceği B2C platformlar, hem PayPal ve Coinbase gibi finans devleri hem de Silikon Vadisi’nin öne çıkan yatırımcıları işin içinde diyebiliriz.
Blockchain tabanlı olup akıllı kontratlar ile yönetilecek olan Libra, The Libra Association sayesinde fiat money ile sürekli desteklenerek fiyatı sabitlenecek (aynı Tether gibi). Hatta proje ortaklarına da arkada duran bu fiat money’nin faizini vadediyor. Akıllı kontrat yapısına rağmen daha çok bir dijital parayı andıran Libra, KYC sürecinden geçmiş milyonlarca kişinin online ödeme ve para transferi gibi ‘dertlerini’, bankacılık ekosistemi dışında çözüp global ve dijital bir para birimi olmaya çalışacak. 2020’nin ilk çeyreğinde devreye alınacağı konuşulan Libra’nın resmi kurumlarsa nasıl karşılanacağı, ki ABD’de şimdiden çatlak sesler çıkmaya başlamış, hala soru işareti.
Bitcoin ve diğer kripto paraların volatilite ve teknolojik kısıtlardan dolayı bir türlü ‘para birimi’ olarak kullanılamadığı bir gerçek, ancak sabitlenecek fiyatı ve arkasına bankalar yerine teknoloji devlerini alan Libra bu eksiği kapatabilir mi, şu an için pek sanmıyorum. Yine de proje sorunsuz bir şekilde işlemeye başlarsa Facebook ve çok sayıda iş ortağında geçerli, dijital bir para birimimiz (PayPal’ın içinde Dolar/TL değil de başka bir birim duruyormuş gibi) olabilir. Tabii bir de Libra sayesinde blockchain teknolojisi ve kripto bir varlığının yönetimi de rahatlıkla ‘halka inecek’ diyebiliriz ki bu da oldukça önemli.
Diğer yandan Türk Lira’sındaki volatilite hepimizin malumu, ancak yine de %50’ye varan un/underbank nüfusuyla FB’un en kalabalık ülkelerinden biri olan Türkiye projenin içinde yer alacak (hem association’da bulunmak hem de TL’nin fiat money’ler arasına girip girmemesinden bahsediyorum) mı... Bu da hem şirketlerimiz hem de devletimizin üzerine düşünmesi gereken bir soru.
Mary Meeker's Internet Trends Report
Geçtiğimiz yıl rapora yer verdiğim sayıda sizinle Mary Meeker’ın hikayesini de paylaştığım meşhur raporun 2019 versiyonu yayında. 330 sayfalık dev raporu muhakkak ve uzun uzun inceleyin derim, benim ilk etapta dikkatimi çeken slaytlar:
Geleneksel perakende içinde e-ticaretin aldığı pay %15’e ulaşmış. Ülkemizde hala 5-6 seviyesinde seyreden bu oran dünyada düzenli olarak artmaya devam ediyor.
Online reklam harcamalarının tam %62’si ‘programmatic’ dikeyinde gerçekleşiyor yani daha çok daha, gerçek zamanlı hedefleme ile.
Örnekleriyle birlikte yer verildiği gibi, ‘freemium’ iş modeli oyunlarda, B2B’de ve B2C’de zirvede demek mümkün. Bu modeli seçen şirketler, karlılıklarında ciddi bir büyüme içindeler.
ABD’deki en büyük 25 teknoloji şirketinden 15 tanesini, birinci veya ikinci nesil göçmenler kurmuş.
Dünya genelinde internet kullanıcılarının sansür ve içerik serbestliği olarak sadece %20’si özgür.
ABD’de ‘gig’ denilen on-demand platform çalışanlarının sayısı 7 milyonu geçmiş, üstelik bu kişilerden yalnızca yarısı işsiz durumda iken bu platformlara yönelmiş, diğer yarısının sebebi farklı... (Not: ABD’de işsizlik dünya geneline göre düşük) Uber ve DoorDash ciddi büyüme eğrisinde. Diğer yandan ABD’de tam zamanlı çalışanların yüzde 5’i de ‘remote’ yani uzaktan çalışıyor.
Tek noktadan API yönetim platformu Postman’a yatırım
Beşinci yılını dolduran Postman, hafta içinde 50 milyon dolarlık Seri B yatırımı aldığını duyurdu. API geliştirmesi, testi, yönetimi ve dokümantasyon yazılması gibi süreçleri kolaylaştırmak üzere yola çıkan Postman, bugün aralarında Twitter, PayPal ve Microsot’un da bulunduğu 300 binden fazla şirket tarafından kullanılıyor. Oldukça geniş bir müşteri segmentine hizmet vermeyi başaran Postman, yapılan açıklamaya göre yatırımı ürününü yatayda büyütmek üzere kullanacakmış.
Ortak: Edelkrone’dan yeni bir ‘co-manufacturing’ yaklaşımı
Ülkemizin nevi şahsına münsahır girişimlerinden Edelkrone, hafta içinde Ortak adını verdiği yeni üretim metodunu tanıttı.
Ürettiği ürünlerin sadece ‘kritik’ parçalarını müşterilerine satan, ‘az önemli’ parçalarının 3D yazıcıda çıktısını almak üzere modellerini paylaşan Edelkrone, bu parçaların nasıl bir araya getirileceğini de detaylıca anlatıyor ve böylece üretime müşterilerini de dahil ediyor.
Şimdilik ‘FlexTILT Head 3D’ isimli üründe geçerli olan bu üretim modeli anlaşılan o ki ilerleyen dönemde başka ürünlerde de olacak.
Lojistik maliyetini nedeniyle ürünlerin fiyatlamasına da pozitif bir etkisi olan Ortak, aynı zamanda DIY akımını da karşılamış oluyor. Bu modelin örneğine şahsen ben rastlamamıştım, oldukça akılcı ve yenilikçi duruyor.
AdBunny: Girişimler için tek noktadan dijital pazarlama çözümü
Hemen aşağıda görebileceğiniz CTO as a Service modeline benzer olarak AdBunny de girişimler için tek noktadan dijital pazarlama kampanyalarının yönetimini üstleniyor. Kampanya talebi sonrası tüm kreatifleri hazırlayan AdBunny, müşterilerinden onay gelince de altı farklı platformda (Google, Facebook, Instagram, LinkedIn, Quora..) reklamları yayına alıyor ve raporlamasını yapıyor.
Kreatiflerin fiyatlamaya dahil olmaması kafa karıştırıcı bir detay olarak görünse de, aslında bir reklam ajansının girişimi/spin-off’u olarak dikkat çeken AdBunny, sadece kreatifleri hazırlayan veya metin yazarlığını yapan (en-direkt) rakiplerinden ayrışarak öne çıkıyor.
AdBunny gibi ‘as a service’ modellerin büyüyeceğine inancım tam. Teknoloji, pazarlama, HR ve satış gibi ('lead generation' modellerine benzer) çok sayıda dikeyde, arkasına teknolojinin gücünü alarak büyüyen, irili-ufaklı girişimler ortaya çıkacaktır.
Opening up our Atlassian Term Sheet — www.atlassian.com
Kaynak kodlarını, gelirlerini, çalışan maaşlarını ve şirketin değerler dokümanını halka açan şirketlere alışkındık, ancak bugüne kadar onlarca satın alma yapan Atlassian, hafta içinde Term Sheet‘ini halka açarak dikkatleri üzerine çekti.
Bugüne kadar onlarca şirket satın alan Atlaasian’ın masaya oturduğu (Trello ve OpsGenie gibi) şirketlere ilk etapta uzattığı sözleşmeyi merak ediyorsanız göz atın derim.
Bir girişimcilik hikayesi: C Level (CTO as a Service) — medium.com
Normalde bir departman, küçük organizasyonlarda ise bir kişiyle temsil edilen uzmanlık alanları için ‘as a Service’ modeli yükselişte ve öyle olmaya da devam edecek.
Ülkemizde tecrübeli bir ekibin arkasında durduğu C Level, girişimlere ‘CTO as a Service’ hizmeti vererek ‘company builder’ modeliyle çalışıyor. Detaylar ve C Level’ın kuruluş hikayesi kurucu ortak Mesut’un yazısında.
Tech at N26 — The Bank in the cloud – InsideN26 – Medium — medium.com
Avrupa’da hızla büyüyen ve ABD pazarına da göz diken dijital banka N26’yı duymuşsunuzdur.
N26’nın back-end takım liderinin, şirketin tech-stack’i hakkında verdiği detayları okuyun derim. Autoscaling’den mikro-servis mimariye uzanan teknolojik altyapıya ek olarak geliştirme kültürü üzerine de duran yazıda, N26’nın 6 haftada bir iki gün, tüm geliştiricilerine herhangi bir konuda çalışma iizni verdiğini de görebilirsiniz.
BKM Express için Rekabet Kurumu kararı
Seçimden hemen önce Rekabet Kurumu’nun BKM Express‘le ilgili aldığı kapatma kararını ve şirketin yanıtını muhtemelen gördünüz. Görmediyseniz de şöyle buyurun... Yedi yıldır finans dünyasında yenilikçiliği ve inovasyonu sürekli destekleyen BKM Express; aradan geçen yedi yılda bankaların da konuya ilgili duyması ve bizzat kendi ürünleriyle pazarda yer alması sonucunda Rekabet Kurumu’nun verdiği istisnada problem yaşadı ve ortaya bu karar çıktı. Ümit ederim ki farklı bir organizasyon/şirket yapısı ile, ilk 6 son 4 hane ile kart saklama özelliğinin de genele yayılmasıyla BKM Express kapanmaktan kurtulur ve hayatına devam eder.
Konuyla ilgili sevgili Fevzi Güngör güzel bir özet sunduğu thread de fikir verici olacaktır.
Kapanış...
Umarım keyifle okumuşsunuzdur. Eğer öyleyse sosyal ağlarınızda paylaşmayı ve arkadaşlarınızı e-postayı forward’lamayı unutmayın. Bana ulaşmak içinse bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.
9 Temmuz Salı günü görüşmek üzere, esen kalın.