Dijital Ürünler #88
Dijital Ürünler #88
E-bültenin 88. sayısından herkese merhaba.
Bu sayıda 2019 yılında IPO yapan startup’ların performansına yakından baktım, Zenaton, SUPER{SET}, Flow, Gatsby ve Uber Incubator gibi ürünleri/platformları ele aldım.
2000 kişiye yaklaşan bu komünitenin daha da hızlı büyümesi içi e-bültenin bu sayısını sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı, bu e-postayı iş arkadaşlarınıza forward’lamayı unutmayın!
Keyifli okumalar.
IPO yapan startup’lara neler oluyor? Ve blitzscaling..
Mutlaka duymuşsunuzdur, iki ay kadar önce 47 milyar dolar değerleme ile halka arza hazırlanan WeWork, kurucusu Adam Neumann’ın ağızları açık bırakan, en hafif tabiriyle, yolsuzları ve halka arzının iptali ile büyük gündem oldu. Bugüne kadar Groupon gibi diğer bazı teknoloji şirketlerinin kurucuları da bu gibi konularla gündem olmuştu, ancak öyle görünüyor ki Adam herkesi geride bıraktı. 😊 IPO konusunda WeWork dışında evinde spor yapmak isteyenler için ekipman kiralayan Peloton da değerlemesiyle çok konuşuldu. Peloton ve WeWork’ün ortak özelliklerini, blitzscaling denilen büyüme şekline, teknoloji kullanımları kısıtlı olduğu için girememesi olarak açıklıyorum.
Aynı zamanda okunası bir kitap olan blitzscaling, şirketlerin sahip olduğu dört özellik sayesinde dev ivmelerle büyümeleri anlamına geliyor. Bu dört özellik ise kısaca; network etkisi, pazar büyüklüğü, dağıtım kanalları ve birim bazında net karlılıkları. Bu iki şirket de aldıkları yatırımı hızla harcamaları dışında blitzscaling modeline çok da fazla uymuyorlar (WeWork’ün network etkisi ile Peloton’un dijital ve ölçeklenebilir dağıtım kanalı haricinde) desem yanlış olmaz.
Beğeniyle takip ettiğim Tomasz Tunguz da bu gündem dolayısıyla son dönemin IPO yapan startup’larını mercek altına almış. Tabloya baktığınızda, IPO sonrası değerlemesi başarılı süren şirketlerin ortak özelliği yazılım ve teknolojinin gücüyle yüksek kar marjlarına (%70'in üzerinde) sahip olmaları olarak gözüküyor. 2019 IPO’larında en başarılı şirketler ise Zoom ve Pinterest olarak göze çarpıyor. Diğer yandan Uber, SmileDirectClub, Lyft ve yukarıda bahsettiğim Peloton ise IPO sonrası değer kaybedenler arasında.
Sonuç olarak public market noktasında en çok operasyonel ve genel karlılık (bunu da teknoloji sağlıyor) öne çıkıyor diyebiliriz. Bakalım IPO pazarındaki bu görünüm ileride private market’lerde yapılan değerlemeleri de etkileyecek mi?
İnternet girişimi laboratuvarı: SUPER{SET}
İnternet girişimi yaratmanın bir bilim olduğunu ve kendilerinin ortalamadan 10 kat hızlı, 5 kat karlı girişimler yaratabildiğimi söyleyen SUPER{SET} isimli startup laboratory, bünyesinde kullanmak üzere 65 milyon dolarlık yatırım fonu açıkladı. Bugüne kadar 1.2 milyar dolar değerinde çıkış yapan ekip, laboratuvar içindeki şirketlerin tamamında kullanmak üzere detaylı bir yol haritası (iş modelinden İK stratejisine kadar) ve teknolojiye sahip.
Şu an toplamda 55 çalışana sahip 6 şirketle yoluna devam eden laboratuvar, ilk şirketini tanıttı bile: Eskelera. Daha önce de bu gibi girişim stüdyoları vardı, ama son dönemde en çok öne çıkan SUPER{SET} oldu diyebilirim. Üstelik bu stüdyolar için başardaki en büyük etken olan sermayeye erişim de SUPER{SET} için çoktan hallolmuş gibi duruyor. SUPER{SET}’i ilgiyle takip edeceğim.
Uber Incubator
Artık bünyesindeki değişimleri Apple ve Google gibi özel etkinlikler düzenleyerek açıklayan Uber, Uber Incubator’ı duyurdu. Şirketin içi ve dışındaki yeteneklerden Uber ekosisteminde çalışacak ürün bekleyen şirket, bu yolla geliştirilen ilk ürününü de geçtiğimiz günlerde yayına almış. Incubator içinde hem şirket içi hem de dışına açık bir entrepreneur-in-residence eğitim programı da var.
Ülkemizdeki scale-up’ların da benzer bir program ve halka açtıkları API’lar ile önemli bir potansiyele sahip olduklarını düşünüyorum. Bakalım bankalar ve büyük kurumlar haricinde bu açılımı başka hangi şirketlerde göreceğiz?
Flow: CryptoKitties yaratıcılarından ölçeklenebilir Blockchain
CryptoKitties başta olmak üzere çok sayıda blockchain tabanlı oyunun yaratıcısı olan Dapper Labs, haftaiçinde bizzat kendisinin de yaşadığı ölçeklenebilirlik sorununa çözüm sunmak üzere yeni bir blockchain platformu duyurdu: Flow.
Yalnızca oyun değil, blockchain tabanlı oyun, uygulama ve hatta dijital varlık geliştirmenize yarayan Flow, pazarda ölçeklenebilirlik için varolan çözümlerin genellikle ‘side chain’ yani ikincil zincirler üzerinden gittiğini ve bunun da yönetmesi zor ve hataya uygun bir yapı ortaya çıkardığını söylüyor. ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability) garantili bir yapıda çalışan Flow, temel olarak farklı özelliklere ve sorumluluklara sahip beş farklı node yapısıyla fark yaratıyor.
Bünyesinde ödeme dışında daha kompleks işlemler barındıran oyun ve sosyal ağ gibi blockchain tabanlı projeler için oldukça iddialı gibi duran Flow’un hemen şimdi teknik dokümanını inceleyebilirsiniz.
Zenaton: Yazılım geliştiriciler için Zapier
Yüze yakın API ile uygulamınız için Zapier benzeri iş akışlarını kolayca uygulamanıza yarayan Zenaton, geçtiğimiz hafta lansman yaptı. Zenaton’u en iyi ‘low-code’ platform Zapier’in daha detaylısı ve gelişmişi şeklinde tarif edebilirim. Fransa merkezli Zenaton, Avrupalı VC’lerden 2.5 milyon dolar yatırım aldı bile.
PHP, Node.js, Phyton ve Ruby için sahip olduğu SDK üzerinden çalışan Zenaton, özellikle ödemeler, iletişim kanalları ve farklı entegrasyonları hızla geliştirmeye yarayan ve ‘workflow as a service’ yapısında çalışan bir platform. Ücretlendirmeyi ise RAM kullanımı hesabıyla yapan Zenaton, tahmin edebileceğiniz gibi monitoring, hata ayıklama ve loglama altyapısına da sahip.
Gatsby: Açık kaynak kodlu, React ve GraphQL ile geliştirilen CMS alternatifi
Günümüzün ziyaret sayısı en yüksek on bin web sitesinden yüz tanesinin altyapısında kullanılan ve Airbnb, PayPal, Impossible Burger gibi müşterileri bulunan Gatsby, haftaiçinde 15 milyon dolar yatırım aldığını açıkladı. Benim de bu vesileyle ilk kez haberdar olduğum platform, WordPress gibi CMS’lerden ve veri dosyalarından aldığı verileri GraphQL üzerinde işleyip, ön-yüzde kullandığı React ile son kullanıcılara iletiyor. Kullanıcılarına tasarımda özelleştirme, hız, performans ve ölçümleme tarafında çeşitli avantajlar sunan (listenin tamamı) ve PWA (Progressive Web App) yapısında çalışan Gatsby için, temel olarak WordPress plugin ekosisteminin yeterli gelmediği noktalar için ortaya çıkan bir çözüm diyebiliriz. Ücretsiz olarak da kullanılabilen Gatsby, barındırmayı kendisine bırakan kullanıcılarından gelir elde ediyor.
Kısalar..
That feeling when you first discovered `document.designMode’ — twitter.com
Sizi bilmiyorum ama ben Google Chrome üzerinde document.designMode komutunu ilk kez geçen hafta bu tweet ile duydum. ‘Developer console’ içinde CSS ile cebelleşmeden, herhangi bi web sitesinde her türlü değişikliği kolayca yapabilmek oldukça zaman kazandırıcı.
Zira özellikle sunumlar ve görsel anlatımlar için sık sık bu yolla web sitelerinde oynamalar yapıyordum.
Product Phases Guide — www.productschool.com
Yerli girişim Userguiding ile Product School’un ortaklaşa hazırladığı ve oldukça kapsamlı olan bu ücretsiz dokümanda; PMM ve PM farkını, yeni bir ürünü nasıl MVP aşamasında ortaya çıkaracağınızı ve pazarlayacağınızı, ürünün ilk kullanıcılarının nasıl etkileşime geçireceğinizi bulabilirsiniz.
Konuyla ilgilenenlere tavsiye olunur.
Kapanış...
İki haftada bir dijital ürün dünyasında yaşanan gelişmeleri ele aldığım Dijital Ürünler e-bülteninin 88. sayısının da sonuna geldiniz. Umarım keyifle okumuşsunuzdur.
Eski sayılara ulaşmak ve buraya başka bir paylaşımdan geldiyseniz üye olmak için şurayı ziyaret edebilirsiniz. E-bülteni paylaşmayı da unutmayın.
22 Ekim Salı günü görüşmek üzere.
Sevgiler.