Soft Commitment #164
Soft Commitment #164
Founder Mode vs Manager Mode, AI X Crpto Report, Replit Agent, 'not-smoke to earn', Earth FM, Telegram, DubClub, dating, fediverse, city sized dao, metamask.. 15 maddeyle #164 sizi bekliyor.
viravira.co’nun sunduğu Soft Commitment’ın 164. sayısından herkese merhaba! Yine güzel bir sayı oldu. Tam 15 madde, seç-beğen-al. :)
#164’ün sponsoru, Türkiye’nin önemli teknoloji girişimlerinden biri olan; 12 bin tekneyi, tekne kiralamak isteyenlerle bir araya getiren viravira.co.
Geçtiğimiz hafta Seri A öncesi köprü yatırım turunu duyuran viravira.co, önümüzdeki 18 ay içinde kayıtlı tekne sayısını 12.000’den 25.000’e, dil seçeneğini 7’den 30’a ve hizmet verdiği ülke sayısını 60’tan 100’e çıkarma hedefinde.
Yapay zeka uygulamaları ve B2B satış kanalları tarafında da önemli adımlar atan girişim; Türkiye’nin köklü turizm şirketleriyle iş birlikleri gerçekleştirerek yat turizminin ana akım bir tatil alternatifi haline gelmesinde rol üstleniyor.
viravira.co en çok en iyi fiyat garantisi, ücretsiz iptal ve %50 ön ödeme gibi özelliklerle ön plana çıkıyor. viravira.co ile tatilinizi bir gulet, katamaran, yelkenli ya da bir motoryatta geçirme fikrine sıcak bakıyorsanız; Soft Commitment okuyucularına özel %5 indirim kodunuz burada: ‘VV24SC05’.
viravira.co'yu LinkedIn ve Instagram’dan takip etmeyi unutmayın.
Türkiye teknoloji dünyasının en meraklı 6294 kişisinden biri olduğunuz için samimi bir teşekkür edip bir de hatırlatma yapmak istiyorum; Soft Commitment #164’ü sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı ve iş arkadaşlarınıza forward etmeyi lütfen unutmayın.
Soft Commitment’ı arkadaşlarınıza referans olarak önermek için bağlantı aşağıda, liderlik tablosunda çoktan yerini alan isimler burada. Bildiğiniz gibi bu isimlere bazı dönemlerde e-kitap ve etkinlik daveti gibi sürprizlerim oluyor.
Keyifli okumalar,
🏋🏼 Founder Mode
En son bıraktığımda YC’nin de kurusu olan Paul Graham’in makalesini paylaştığı tweet’i 20 milyon görüntülenmedeydi. Aslında çok farkında olduğumuz bir konuda, güzel bir örnek üzerinden, kısa ama çok güçlü bir yazı ile tüm dünyada geçtiğimiz haftanın gündemini belirlenmiş oldu: Founder Mode (vs Manager Mode).
Ben bugüne kadar founder mentality’yi kullanmayı seviyordum, #139’daki Uber örneğinde olduğu gibi. İsminden bağımsız nedir bu founder olma hali derseniz; şirketi kuran kişinin; şirket büyüdükçe kendisinin varlığıyla var ettiği değerler olarak anlatabilirim: vizyon, kültür, detaylar ve şirketin birincil varoluş arzusundan kopmama ilk aklıma gelenler.
Makaleyi okuyunca kafamda canlananlar şöyle;
En başta söylemem gerekiyor ki; etiketlerden bağımsız, konu çok çalışmakla ilgili. Örneğin Adobe, (Satya devrinde) Microsoft ya da Palo Alto Networks hep kağıt üzerinde ‘manager mode‘ ile yönetilip oldukça başarılı olan şirketler… Yani yine çok güzel bir ‘branding’ ile karşı karşıyayız. Ama adına ne derseniz deyin;
Founder mode fight’dır, öyle ki Vadi’nin en önemli ikinci hızlandırma programı Alchemist; ilk gün ilk oturumda founder’ları karşısına alır ve söze şöyle başlar: ‘asla intihar etmeyin’.
Stripe tam olarak bu sebeplerden ilk işe alımlarının yarısından fazlasını ‘eski’ kuruculardan yapmıştı. Bir başka örnek; PayPal kurucuları, ilk yıllarında MBA mezunu birini işe almama kuralı koymuştu.
Bir kurucu en çok diğer bir kurucudan öğrenir, ‘founder to founder’ iletişim ve tavsiye zinciri en kritik konu.
Ne yazık ki hiçbir üniversitede founder mode öğretilmiyor, ne yazık ki hiçbir büyük aile şirketinde ikinci nesilden itibaren founder mode (ya da mentality) kalmıyor.
Founder mode coğrafyadan coğrafyaya değişir, fight’ın dozu artabilir, mesela bence ABD’de 2 yıl founder olmanın mental yıpratıcılığı, ülkemizde 1 yıla falan denk geliyor.
Manager mode yani beyaz yakanın çalışma motivasyonları değiştikçe founder mode da kendini uyumlamak zorunda kalıyor. Aynı ülkede de beş sene önceki founder mode ile bugün aynı değil, daha doğrusu olmamalı.
Bir önceki sayıda Eric Schmidt’in Stanford Üniversitesi’ndeki sözleri üzerine work-life balance‘a değinmiştim, aslında en-direkt de iki yakın konu diyebilirim.
🥷🏻 AI X Crypto Report
Foresight Ventures tarafından hazırlanan ‘AI X Crypto’ isimli rapor bu popüler konudaki en iyi içeriklerden biriydi diyebilirim.
Altyapı, model ve uygulama katmanlarını, buralara etkileri ve öne çıkan oyuncuları ayrı ayrı ele alan rapora .pdf formatında buradan ulaşabilirsiniz.
2017’de kripto network’leri birer marketplace’e çevirecek diyen Naval, şimdi de kripto’nun AI’ın currency’si olacağını söylüyor.
👩🏽💻 Replit Agent: GenAI’da coding’in ihtiyacı olan ürün
Uzun süredir ilgiyle takip ettiğim Replit, kurucusunun sönük ama ilgi uyandırıcı videosu ile yeni bir ürün yayınladı: Replit Agent. GenAI’ın kodlama pazarı için zaten platformu sayesinde oyuna 1-0 önde başlayan Replit, bu ürünle skoru da 2-0’a taşımış gibi.
Özelliğin ismi bana kalırsa biraz kafa karıştırıcı ve kendisini pek de iyi anlatmyıor ama; Replit Agent ile GenAI kullanarak kodlama yaparken oldukça iyi bir kodlama asistanıyla konuşup, kodu itare etme veya gerekli paketleri yükleme gibi işlerinizi yaptırabiliyorsunuz.
Şu özelliklerini de ayrıca sevdim, herkesin harıl harıl ürün geliştirip böyle şeylere kafa yormadığı bir zamanda görmek değerli.
🏞️ Earth FM: ‘Spotify for Earth’
Spotify gibi düşünün ama şarkı ya da podcast yok, bu sefer performans doğadan.
Earth FM kullanıcılarının da içerik üretebildiği yapıda hem haritadan hem de app içindeki kategorilerinden keşfedebileceğiniz doğa sesleri sunuyor.
İlk olarak web üzerinde yayına giren Earth FM (ismi de çok güzel) iOS, Mac OS ve Android üzerinde uygulamalarını hafta içinde yayınladı.
🤳🏼 App Store’lardaki uygulamalar nasıl mı ‘yok olacak’?
#163’de RevenueCat’in ‘State of Subsription Apps’ raporuna yer verirken ‘5 sene sonra yerinde olacak mı emin olmasam da…’ demiştim. İşte tam olarak kasettiğim böyle bir şeydi; bakınız Anthropic’in Claudesiyle hazırlanan bir mobil uygulama.
Şu an olması yeterli mi, hayır değil. Ama bundan 5 sene sonra yeterli olacak mı, evet olacak.
💋 Dating uygulamalarındaki düşüş
Uzun süredir bu taraklarda bir bezim olmadığı için farketmemiştim ama 2019’dan bu yana dating uygulamalarında önemli bir düşüş var. Bu düşüş tabii ki hisselere de yansımış durumda.
Özellikle genç jenerasyondaki bu kullanıcı değişimine karşın Tinder, hafta içinde üniversite öğrencilerini hedeflediği bir özelliğini devreye aldı. Tinder U olarak isim konulan bu yeni atılımla üniversite öğrencileri için abonelik ücretlerinde de %50 indirim yapılmış.
🤑 Telegram’ın gelirinin %40’ı nereden geliyor?
Telegram kurucusunun tutuklanmasını duymama ihtimaliniz yoktur, her anlamda ilginç, bir milyarlık kullanıcı tabanına erişen bir super-app hikayesi. Olay sonrası çıkan Financial Times’ın haberine göre şirketin gelirinin tam %40’ı, kısmen yeni devreye aldıkları kripto para özelliğinden geliyormuş. Tutuklama sebebini haklı gösterir bir konu değil, ama Telegram’ın ‘ilginç’liğini ispatlar nitelikte. Bu arada tutuklamadan bir hafta sonra Telegram FAQ’sunda bir değişikliğe gitti ve resmi kurumlarla uygulamadaki yazışmaları vermeye dair bir diyaloga girmediği maddesini kaldırdı.
💰 ABD’de GenAI yatırımları en yakın ülkenin 18 katı
ABD’de yatırımcılar 2019’dan bu yana generative AI girişimlerine toplamda 54 milyar dolar yatırım yapmışlar, ikinci sıradaki ülke ise $3b barajını anca aşmış. Suya erişim ya da bunun gibi sürdürülebilirlik problemleri için durum nedir çok merak ettim.
Diğer yandan call center outsourcing sektörünün en büyüğü konumunda olan Filipinler, GenAI sonrası İngilizce bilmenin bir avantaj olmanın ortadan kalkmasıyla ülke ekonomisini şekillendirmede oldukça endişeli.
🎰 DubClub: Online betting’e ‘copy-trading’
Bir dönem dolaylı yoldan Tuttur.com için de çalışmış biri olarak online betting pazarına aşinayım diyebilirim. 2023 yılında sadece ABD’de 11 milyar dolar gelir elde edilen pazarda, son dönemde dikkat çeken bi girişim olan DubClub; adeta copy-trading özelliğini betting’e getiriyor.
Biliyorum, ülkemizdeki oyuncuların bu gibi özellikleri regülatörden izin almadan devreye sokamıyorlar ama hem ülkemizde hem de globalde hala fırsat çok fazla.
İnternetin iş modeli veya teknoloji değil, yaklaşımda inovasyona gidebileceğimiz bir dönemindeyiz.
Bu arada biz zamanında ‘Sosyal Bahis’ adıyla DubClub’a çok benzer bir yaklaşımı hatta o zamanlar (2011) MongoDB kullanarak devreye almıştık. Üzerinden 10 yıl da geçtiğine göre metriklerin çılgın attığını söylememde sanırım bir sakınca yok.
🚘 Sürücüsüz otomobiller hangi noktada?
San Francisco şehrinde yalnızca Waymo üzerinden Mayıs ayında 200 bin insan sürücüsüz otomobilleri deneyimledi. Çin’de de aylık 336 bin sürüşe ulaşan Baidu Apollo var. Bir süredir hakkında bir şey duymadığımız pazarın özellikle dünyanın belirli şehirlerinde sessiz ama derinden adaptasyon yakaladığı söylenebilir.
💨 ‘Vape to quit smoking & earn’
‘Vaping helped smokers’ dayanağı bilimsel olarak da etik olarak da tartışmaya açık ama sizinle paylaşmak isteyeceğim ilginçlikte bir ürün Puffpaw. Bir cihaz düşünün; kullanıcısına, daha az kullanıldığında para ödüyor. :)
Özünde bir elektronik sigara cihazı, aynı zamanda bir web3 ürünü, hatta Berachain üzerinde geliştirilmiş. Kısa bir süre içinde ön satışa açılacak olan bu cihaz; sigarayı bırakmayı teşvik etmek için daha az kullanıldığında, kullanıcılarına para (kendi para birimi cinsinden) kazandırmayı vadediyor.
Puffpaw ayrıca daha ön-siparişe açılmadan $6m yatırım aldığını duyurdu.
👐🏻 Threads’in de desteklediği açık web protokolü fediverse için geliştirilen Sub.club
#156’de ActivityHub ve dolayısıyla fediverse’den bahsetmiştim. Baştan söylemiş olayım; fediverse’ün metaverse ile bir ilgisi yok. Sosyal ağlar için bir açık protokol olarak tarif edebileceğimiz fediverse üzerinden geliştirilen Sub.club, Mastodon’un yaratıcıları tarafından geliştirilmiş.
Herhangi bir sosyal medya platformunda ürettiğiniz içeriği bir başka platforma da taşıyabileceğiniz fediverse’ü Mastadon dışında Meta’nın Threads’i de destekliyor. Sub.club ise fediverse’e creator economy’yi getiriyor. Yani fediverse üzerinde paid bir içerik havuzu oluşturmanıza ve bu havuza abone olmanıza olanak tanıyor.
👔 Startup’larda işe alım ve compensation verileri
Carta’nın raporu, 2024 ilk yarısında startup maaşlarına detaylı bir bakış atıyor. Yeni işe alımlar oldukça azalmış durumda, işten çıkarmalar sonrası içeride kalan çalışanların toplam paketlerinde de neredeyse bir değişim (yani artış) yok. 3 tane sektör headcount olarak büyümüş; sırasıyla enerji, donanım ve sağlık. Gaming ise en büyük düşüşü yaşayan sektör. SaaS’lar hiç fena değil.
💳 MetaMask, ‘kripto ile ödeme’ için Mastercard ile anlaştı
30 milyon kullanıcı havuzuyla en büyük web3 cüzdanı ve bu dünyanın en büyük oyuncularından biri olan MetaMask; bir takım startup’ların da daha önce denediği kripto ile ödeme özelliğini Mastercard ile devreye aldı.
Web3 demişken; AI sonrasında VC dünyasındaki hype etkisini kaybeden sektörde, seri a yatırım değerlemelri 2022’den bu yana yükseliyor. Likidasyona yatkın yapılar bunda başlıca etken olabilir.
🌆 City Sized DAO
Bir önceki sayıda VC’lerin techno-utopia şehirlerden bahsetmiştim. Ethereum’un mastermind’ı Vitalik de hafta içinde web3 perspektifinden ütopya şehrine dair bir takım fikirler paylaştı. Kripto cüzdanla oy kullanılabilecek olan şehirde demokrasi, kapitalizm ve merkeziyetsizlik aynı anda varolacak.
Yalnızda mal sahipleri değil, bu şehirde yaşayanlar da para kazanabilecek. Hatta mal sahipleri bugün olduğundan daha fazla vergi ödeyecek ve mülkleri üzerinde daha az söz sahibi olacak.
DAO’larla ilgili yine kağıt üzerinde çok güzel ama bir o kadar da uygulaması zor bir başka fikir daha. Web3 social, bir başka adıyla Decentralized Social veya kısaca DeSoc nasıl bir yer diyorsanız; işte böyle şeylerin konuşulduğu bir yer. :)
🫷🏻Kapanış…
Bu sayıyı viravira.co sundu. Sonuna kadar okuduğunuz için de teşekkürler, bana ulaşmak için okuyor olduğunuz bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.
Bir sonraki Soft Commitment sayısında, 24 Eylül sabahında görüşmek üzere.
Sevgiler.
peki founder mode sonradan kazanılabilen bir yetenek seti mi ?