Soft Commitment #165
Soft Commitment #165
Türkiye Tech Visa, Revolut'un stablecoin'i, 'Adult Milestones', Klarna, Runway, Google’ın NotebookLM’i, Salesforce'un M&A stratejisi, Laravel, AI-ops rolü... 13 maddeyle yeni sayı yayında.
ChatGPT 3 çıkalı 664 gün oldu, OpenAI’ın bugün 11 milyon ücretli abonesi ve yüzlerce kurumsal müşterisi var, Stripe en çok tercih edilen AI ürünlerinin tam %82’sinin ödeme çözümü. 2024 yılındaki teknoloji sektörü işten çıkarmaları şimdiden 137 bini geçti. Soft Commitment’ın 165. sayısından herkese merhaba.
Teşekkür & Rica
Türkiye teknoloji dünyasının en meraklı 6363 kişisinden biri olduğunuz için samimi bir teşekkür! Soft Commitment çatısı altında ilgisini çekeceğinizi düşündüğüm yeniliklere (🎙️) cesaret ederken sizlerin bu teveccühüne güveniyorum.
#165’i sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı ve iş arkadaşlarınıza forward etmeyi lütfen atlamayın.
Keyifli okumalar,
🛂 Türkiye Tech Visa
Hafta içinde ülkemizdeki en önemli teknoloji gelişmelerinden biri de duyurusu yapılan Türkiye Tech Visa (Webrazzi haberi) oldu.
Vize kapsamında global girişimcilere sunulanlar: 3 yıllık çalışma izni, ailelerine kolay oturma izinleri gelir vergisi ve kurumlar vergisi muafiyetleri, teknoparklarda ofis imkanı, ücretsiz sağlık hizmetleri…
Çok fazla eleştiri alsa da bana sorarsanız her şeye rağmen güzel bir adım, ama… Ama noktasındaki fikirlerim, naçizane önerilerim şu şekilde;
En en başta tüm teşvikler (ülke içine verilenler de dışına verilenler de) şeffaf bir şekilde, metrikleriyle beraber ‘neden yapıldı’ ve ‘ne oldu’ ekseninde paylaşılmalı.
Estonya çok güzel bir örnek. Bu düzenlemeye çıkarmak tek başına ne yazık ki yeterli değil; çünkü her ‘girişim seçim sürecinin’ olduğu işte olduğu gibi bu vizede de asıl önemli olan iş; bu havuzun potansiyeli en yüksek isimlerine erişebilmek.
Şu an için Google’a yazdığımda da başvuru formuna gittiğimde de potansiyeli yüksek bir ismin olanı biteni anlaması bile pek kolay gözükmüyor. Estonya’nın da yaptığı gibi düzenlemenin tanıtımı uzun vadeli bir oyun olarak görülüp planlanmalı ve hayata geçirilmeli. Hedef ülkelerde etkinlikler yapılmalı, paydaşlarla çalışılmalı.
Örneğin hemen kısa vade için; global girişimler hedeflenirken belirli kategorilere odaklanmak -biotech gibi- ve belirli coğrafyalara öncelik vermek denenebilir-di.
Bir tutarlılık olması da adına… Sadece yabancı girişimler değil, yetenekler de çok çok önemli. Dolayısıyla Türkiye’de yerleşik girişimlerin, yabancı uyruklu çalışanlarla iş akdi kurabilmesinin önü açılmalı, kolaylaştırılmalı.
Vergi teşviklerinden Türkiye’de yerleşik de daha fazla yararlanmalı (bunu ‘yabancı girişimcilere’ tanınan muafiyetlerden bağımsız söylüyorum, yani ikisine de olsun). Zamanında çokça konuşuldu ama herhangi bir adım atılmalı; belki de en mantıklısı, girişim kelimesinin tanımı detaylıca yapılarak, bu tanıma uyan şirketlerin vergi numarasının başına ayrı bir kod konulmalı, ve avantajlar bu kodla beraber, en temelden işlemeye başlamalı.
Ülkemizde girişimlere ve girişimcilere tanınan ayrıcalıklar dünya ile kıyasladığımız hiç de kötü bir noktada değil. Türkiye Tech Visa da vizyoner ve yerinde bir hamle. Ama özetle büyük bir stratejinin parçası olmalı, odaklı başlamalı ve konu teknolojisiyle uçtan uca bir deneyim (sac ayaklarının tamamı kurulmalı) sunulmalı.
🏧 Revolut da stablecoin çıkarıyor
#140’da bahsettiğim gibi kendi stablecoin’ini çıkaran ve gidişatından şimdilik oldukça memnun gözüken PayPal’dan etkilenmiş olsa gerek; Revolut da kendi stablecoin’ini çıkarmaya karar vermiş. Günlük $30m işlem hacmine dayanan PYUSD gibi Revolut’un da bir numaralı önceliği uluslararası ödemeler.
Bu noktada PayPal temelde bir ödeme çözümü ve kurumsal hesaplara odaklıyken; Revolut’un daha bir ‘banka’ olarak bu adımı atıyor olması kritik. Ki Revolut üzerinde halihazırda bir kripto para alım-satım özelliği de bulunuyor. ‘Compliance-first’ bir yaklaşımla pazara girecek olan Revolut’u eminim diğer fintech’ler de izleyecektir.
Bu arada Tether’den sonra pazarın en büyük oyuncusu olan Circle, bu yıl içinde halka arz etmeye hazırlanıyor. Ülkemizdeki stablecoin’lere olan ilgiyi merak ediyorsanız; GDP oranında baktığımızda, açık ara en çok stablecoin hacmine sahip ülkeyiz.
👨🏻🦰 👩🏻🦰 Adult Milestones
Veriler ABD’den, ama dünya genelinde çok farklı olduğunu sanmıyorum bu eğrilerin. Teknoloji hem tüm bunlara sebep oluyor, hem de yeni hayat tarzlarını kolaylaştırıyor.
😲 Klarna, SaaS aboneliklerini iptal ederek yerine içeride AI ile terzi usûlü ürünler geliştirecek
Klarna CEO’su hafta içinde yaptığı açıklamada Klarna’nın SaaS aboneliklerini yavaş yavaş iptal ederek, yerlerine AI ile içerde terzi usûlü ürün geliştireceğini söyledi.
Daha önce de müşteri desteğindeki iş yükünün 2/3’ünü AI’a yaptırdıklarını açıklayan şirket belki ki hem AI kullanmayı hem de bunu beyan etmenin yansımlarını sevmiş.
Neredeyse tam bir sene önce, #139’da ‘SaaS’ların geleceğine LLM etkisi’ manşetini atmıştım, 3 ay önce de #159’da ‘SaaS bitiyor mu?’ diye sormuştum.
Belki bitmiyor ama SaaS’ların şekil değiştirdiği ve daha da fazla değiştireceği kesin.
🧹 Salesforce M&A stratejisi
CB Insights’ın Salesforce’un M&A stratejisine bir bakış attığı makalesi ve özellikle de aşağıdaki görsel ilgi çekici.
🍎 Apple Event
Yeni donanımlardaki yenilikler çok kısıtlı, WWDC’de geçen AI özelliklerinin yine bir anlamda tekrar edilmesi dışında akılda kalıcı pek de bir yenilik yok... Apple’ın cihaz tanıtım lansmanları artık hep böyle geçiyor, gelinen noktanın bir nevi sonucu, ekran görüntüsünü bir eleştiri olarak koymadım yani, Apple’ın Generative AI stratejisini ne kadar beğendiğimi de anlatmıştım, bakınız: Apple (Intelligence). Merak edenler için Apple’ın etkinlikle AI’dan bahsettiği yerler tam olarak şurada başlıyor.
Apple demişken, regülasyonlardan bahsetmemek olmaz…
EU’daki regülasyonların Apple ile olan sürtüşmesi sürüyor, İrlanda’dan ‘uygunsuz’ vergi avantajı sağladığı gerekçesiyle EU Apple’a €13bn ceza verdi.
Jony Ive, OpenAI ile yeni bir AI donanım ürünü üzerine çalışıyor
Apple ile ilgili bir başka gelişme ise; şirkete damga vurmuş tasarım lideri Jony Ive, Sam Altman ile beraber, OpenAI çatısında bir AI donanım ürünü için çalışmaya başladı.
#158’de yeni nesil AI donanımlarının bir hayli kötü giden akıbeti hakkında yazmıştım, bu tabloyu kim ve hangi şirket değiştirebilir diye sorulsa herhalde çoğunluk Jony Ive ve OpenAI derdi, öyle bir merak uyandırıcı gelişme. Şu an ortaya atılan ürüne dair tek ipucu ise; ‘less socially disruptive than the iPhone’ cümlesi.
🎙️ Google’ın NotebookLM’i
Son haftaların en vurucu Generative AI projelerinden biri Google imzasını taşıyor. Google’ın NotebookLM ismini verdiği çözüm; her türlü doküman ve sunumu, ilgi çekici bir podcast formatında anlatabilme yeteneğine sahip, anlatımı çok daha gerçekçi ve ilgi çekici yapan ise birden çok kişinin konuşması.
Google Drive’ı da düşününce NotebookLM çok daha ilgi çekici bir hale geliyor. Bir düşünün; şirketinizde diğer bilgileri de alan bu model geçmişten çeşitli bağlamlarla beraber her türlü e-posta ya da sunumu, sizin için özetleyebilir, podcast’te konuşan sesler ve daha önemlisi karakterler birer gerçek kişinin simülasyonu olabilirler.
Google’ın araştırmacılardan yola çıkarak hazırladığı bu çözüm OpenAI’ın o1’nin de pekala güzel bir paketlenmiş hali gibi görülebilir, ben teknolojiden ziyade hep vurgu yaptığım use-case olarak NotebookLM’i çok beğendim.
🎥 Text-to-video’nun lider oyuncusu Runway, önemli Hollywood stüdyolarından Lionsgate’le anlaşma imzaladı
Lionsgate kataloğunda yer alan filmler için özel modeller geliştirecek olan Runway, yapılan anlaşmayla beraber bu modelleri bağımsız film yapımcılarının kullanımına da açacak. Bollywood’da da önemli yapımcılardan biri filmlerinde artık sadece AI üretimi sesler kullanacağını açıkladı.
Runway ayrıca hafta içinde 3. parti uygulamalarının kullanımı için API’ını da duyurdu. Omnicom gibi medya şirketleri şimdiden API’ı kullanmaya başladı. OpenAI’ın Sora’sı hala sessizliğini koruyorken Runway’in bu adımı oldukça değerli.
❓ ‘AI’ı yeterince kullanamıyor muyum?’ diye soranlara: The AI-Powered Solopreneur [podcast]
Dev-ops benzeri AI-ops rolünü de sevdim. Şirket ya da ekip içinde AI’ın en verimli şekilde çalışması için veri bağlantılarını kuran, Custom GPTs oluşturan, platform ve model seçimi yapan bir rolden bahsediyorum.
The Bootstrapped Founder podcast’inin 347. bölümü olan ‘The AI-Powered Solopreneur’, ‘acaba AI’ı çalışırken yeterince kullan-a-mıyor muyum?’ diye soranlara güzel bir yanıt veriyor.
Avid Kahl (podcaster), kendini bir ‘solopreneur’ olarak tanımlasa da rahatlıkla diğer profiller için de uygun bir içerik diyebilirim. Basit, ama empati yapmak ve ilham almak için değerli. Beyin cimnastiği yapmak, kodlama, veri anlamlandırma ve içerik üretme gibi çok sayıda alt başlık, gerçek bi hayatta nasıl karşılıklar bulmuş görmek benim için güzeldi. AI araçlarına bazı işlere atamak yerine; onları bir analist, bazen kurucu ortak olarak görmek tek cümlelik özetim olurdu.
⛓️ Friend.Tech kapanıyor
‘Web3’ün en yeni hype’ı: Friend.tech’ diyerek Ağustos 2023’te e-bültende sizlere tanıttığım platform, kapısını zincir vurma kararı aldı.
Ekonomik modeli ne sağlıklı ne de sürdürülebilir değil dediğim platform hemen çıkışında 150 binden fazla tekil cüzdan tarafından kullanılmış, 1 milyondan fazla işleme ev sahipliği yapmıştı. Ancak son zamanlardaki kullanım oranları çok ciddi bir düşüş eğilimindeydi. Bu arada, Friend.Tech, bugüne kadar sadece fee ücretlerinden $20m üzerinde gelir elde etmişti.
Web3 şemsiyesi altında çok kısıtlı sayıda kategori dışında (bu sayıda da gördüğünüz gibi stable-coin’ler en başta geliyor) ürün-pazar uyumunu yakalamak çok güç. Hele Friend.Tech gibi hype ürünlerin işi daha da zor.
👨🏻💻 Stripe Dot Dev, Laravel’in aldığı yatırım ve abtest.design
Geliştirici deneyimi işinin kralı diyebileceğim bir şirketin elinden çıkan yine çok başarılı bir proje: Stripe.Dev. Stripe’ın SDK, API ve Connect gibi çok sayıda alt servisine yönelik kocaman bir doküman ve içerik sitesi şeklinde özetleyebilirim.
Çok denk geldiğimiz bir şey değil diye yer vermek istedim ama aslında bir açık kaynak kodlu projenin yatırın almasından çok da farklı bir şey değil… Accel’in liderlik ettiği turda PHP framework’ü Laravel, $57m seri a yatırım aldı. Lavarel, kendisine ait bulut platformu Laravel Cloud ile ayrışıyor, web odaklı platformun temel iddiası ise hızlı uygulama geliştirme.
Ara ara severek kullandığım Mobbin imzalı abtest.design, Mobbin’in platform olarak adeta fragmanı gibi olmuş. Size iki alternatifle bir ekran gösterip, a/b test sonucunda hangi ekranın daha iyi performans gösterdiğini -bunu neyi değiştirip yaptığını da söyleyip- listeyen platformda ekranları kategorilere göre filtrelemek de mümkün.
🥅 Very Big Tech: 2 - Yeni nesil sosyal ağlar: 0
Daha geçen sayıda fediverse kavramından sizlere bahsetmiştim. En kısa özetiyle fediverse; sosyal ağlar için bir açık protokol olarak tarif edilebilir. Kullanıcılara bir platform içinde ürettikleri içeriği, aynı e-posta protokolünde olduğu gibi başka bir istemciyle de üretebilme ya da başka bir platforma taşıyabilme şansı sunuyor. Bir konsorsiyum şeklinde yönetilen projeye Mozilla, Mastodon, Meta (Threads) ve Ghost gibi şirketler destek veriyordu.
Hafta içindeyse hiç beklemediğim şekilde Mozilla, fediverse’e olan desteğini çekti. Şirketin ana gerekçesi tarayıcısına ve AI özelliklerine odaklanmak, bu noktada kısa süre önce bir CEO değişimi yaşamaları da not edilmeli, keza bu gerekçe bana biraz bahane gibi geldi. (1-0)
Diğer yandan Brezilya’daki Twitter yasağı sırasında ciddi kullanıcı kazanan Bluesky (Twitter’ın da kurucusu olan Jack Dorsey’nin projesi), 10 milyon kullanıcı barajını da aştı. Blockchain temelli olmasa da merkeziyetsiz bir altyapıya sahip olan Bluesky, yeni bir güncellemeyle çoklu ve spam hesapları tespit edebilme, kaba ve yasa dışı yanıtları otomatik algılayacak bir moderasyon sistemi gibi özellikleri de devreye aldı. (VAR kararıyla 1-0)
Anti-Big Tech manifestoyla yayına giren Twitter rakibi Cohost ise nakit sıkıntısı sebebiyle kapasına kepenk vurdu. (2-0)
Network effect’in en çok hissedildiği, neredeyse sadece reklam odaklı olan gelir modeli sayesinde büyümeyi başaran oyuncuların diğerlerini ‘yediği’ sosyal ağlarda ‘very big tech’ haftayı 2-0 önde kapattı. Bluesky’ın kullanıcı bazının %30’unun son hafta Brezilya’dan geldiğini düşünerek VAR kararıyla o golü iptal ettim. :)
⚡️ Veri merkezleri, açıklananın 7.62 katı enerji tüketiyor-muş
Hazır ‘very big tech’ demişken; Google, Microsoft, Meta ve Apple gibi şirketlerin veri merkezlerinde raporladıklarının 7.62 kat daha fazla enerji tükettiklerine dair bir rapor yayınlandı.
🫷🏻Kapanış…
Buraya kadar okuyanlara ayrı bir teşekkür. Bana ulaşmak için okuyor olduğunuz bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.
Bir sonraki Soft Commitment sayısında, 8 Ekim sabahında görüşmek üzere. Sevgiler.