Soft Commitment #167
State of Crypto 2024, .io domain, Intercom, M&A, EU Inc, EIB.... 9 farklı başlık, 27 farklı gündem bu sayıda da sizlerle! İleride, uçlarını birleştirebileceğiniz noktalar oluşması niyetiyle...
Soft Commitment’ın 167. sayısından herkese merhaba! Her zamanki gibi yazılı olarak yeni sayı aşağıda. Birebir aynı içeriği podcast formatında ve benim sesimle eğitilmiş olan bir yapay zeka modelinin seslendirmesiyle dinlemek için linkler burada: Apple Podcast & Spotify. Podcast uygulamalarınızda da takip edin, like edin, yorum yazın lütfen. :) Apple Podcast’te yeni yayına girdik, algoritmanın da desteğiyle iki kategoride (iş ve girişimcilik) şu an zirveye oynuyoruz.
Satoshi Nakamoto’yu bulduk sandık, 2024 yılı teknoloji sektörü işten çıkarmalarını 145 bine dayandırdık, ABD seçimlerine daha da yaklaştık, Discord’a erişim engeli getirdik, Açık Radyo’nun yayın lisansını RTÜK eliyle iptal ettik (bu kesinlikle çok daha üzücü olanıydı…) ve Daron Acemoğlu ile Türkiye olarak ilk ekonomi Nobel’imizi aldık.
Ama tüm bunlar zaten bildiğimiz şeylerdi…
E-bültende kolay kolay rastlayamayacağınız konulardan, hafızanızda daha sonra birleştirmeniz için çok sayıda nokta koymaya, geride bıraktığımız 15 güne Soft Commitment bakışı atmaya hazır mısınız? 167. sayıda 9 farklı başlıkta, 27 farklı gündem ve içgörü sizlerle.
Soft Commitment’ın medya sponsoru olduğu DevFest Istanbul 2024’e 10 davetiye!
Okuduğunuz e-bültende yenilikler bitmiyor! Soft Commitment yedi yıllık tarihinde ilk kez bir etkinliğe medya sponsoru oldu: DevFest Istanbul 2024.
9 Kasım Cumartesi günü UNIQ İstanbul’da gerçekleşecek olan etkinlik, GDG (Google Developer Groups) İstanbul tarafından organize ediliyor. Sadece Google teknolojileri değil; sektördeki en güncel gelişmeleri merak eden üç bine yakın geliştirici, DevFest Istanbul 2024’te bir araya geliyor.
20’nin üzerinde değerli konuşmacı, a’dan z’ye böyle bir etkinliğe yakışacak bir konu penceresi, dolu dolu bir etkinlik; ben de orada olacağım. Etkinliğe katılacak olanlarla küçük bir Soft Commitment masası da kurmak isterim, etkinliğe katılacaksınız lütfen bana yazın.
Katılımcı sayısı olarak Türkiye’nin en büyük yazılım etkinliğine ücretsiz davetiye ile katılmak isterseniz; burada bulunan formu doldurmanız yeterli (first come first served).
Soft Commitment #167’yi sosyal medyada paylaşmayı ve iş arkadaşlarınıza forward etmeyi lütfen atlamayın. Türkiye teknoloji sektöründe, Soft Commitment’ı takip eden 6427 kişiden birisiniz, teşekkürler.
Keyifli okumalar,
⛓️ State of Crypto Report 2024
2021 sonu itibarıyla Amerikalıların mükemmel markalama yetenekleriyle adına web3 demeye başladığımız kripto sektörüne -ki ben de böyle demeyi daha çok seviyorum- dair en detaylı ve merakla beklenen o rapor yayınlandı: a16z imzalı State of Crypto.
Rapordan öne çıkardıklarım şöyle;
Sektöre web3 demeye başlamamızdan sonraki 2 seneye hızlı bir bakış atsak; artık kriptonun regülatörlerin ve kurumların (uygulama değil, yatırım ekseninde) çok daha yoğun bir şekilde gündemlerinde olduğunu, ikinci katman çözümleri ve Ethereum’un PoS’a (Proof of Stake) geçişiyle hızlanan ve ucuzlayan işlemler, stablecoin’lerin iyiden iyiye ürün-pazar uyumunu bulması aklıma gelen ilk pozitif gelişmeler olarak aklıma geliyor.
Türkiye, mobil kripto cüzdan kullanımında dünyada 11. sırada. Tüm dünyada aylık aktif 30 milyona yaklaşan bir kullanıcı var. Kripto para sahiplerinin sayısı ise dünya genelinde 617 milyon. Bir başka deyişle halihazırda kripto sahibi olduğu halde, bu kriptolarını kullanmayan kesim %95.
Bu 617 milyonun 40 milyonu ABD’den, ülkede 18-34 yaş arasındaki 4 kişiden 1’inin kriptosu var.
Multichain ve interoperability diyoruz ama aşağıdaki görsel ikinci katmanların işin içine gerçekten girdiğini, önemli bir akışkanlık olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Bu geçişken dünyanın önemli vaatlerinden biri de ucuz işlem veya gaz ücretleriydi. Ethereum’da ortalama bi gas fee 2021’de $12’dan 2024’de $1’a inerken, öne çıkan L2’lardan biri olan Base’de şu an bir transfer yapmanın bedeli $0.01’in de altında.
Vaatler tabii ki bu kadar değildi, işlem hızlarında da 2020’den bugüne 50 katlık bir artış var. Peki örneğin en aktif L2’lardan Base ile mesela Visa’yı kıyaslayalım; Base saniyede 64, Visa ise 1700 işlem yapma (TPS) kapasitesine sahip… Yani gidilecek yol hala uzun.
#130’da uzun uzun account abstraction’dan bahsetmiştim. Kriptonun kullanıcı deneyimi açısından en önemli yeniliklerinin başında gelen AA’ya gelin yakından bakalım; aylık aktif kullanıcı sayısı 10 milyon dolaylarında. Yine #128’de uzunca bahsettiğim ZK (zero-knowledge proof) teknolojisi için aktif olarak çalışan 250’nin üzerinde startup var. Gelişmeler var, ama biraz daha zamana ihtiyaç da var. En başta bu iki konu, kripto dünyasının kullanıcı deneyimini değiştirebilecek, gizlilik ve hız katma noktasında fark yaratacak konular.
Gördüğünüz gibi Soft Commitment’ta bugünü değil yarını konuşuruz 2 konu için de 2 seneyi geçmiş ilk bahsetmelerimin üzerinden.
DAO’ların hazinelerinde tuttukları meblağ $15b’ı aştı, bunun %80 kendi token’ları.
Peki A16Z’ye göre kripto dünyasına AI’dan ‘ekmek’ pardon kullanım alanı yok mu, tabii ki var. Bu noktada a16z 4 konuyu öne çıkarmış; ilki içeriklerin doğrulanması. Ardından işlemci gücüne erişimi kolaylaştırma noktasında bir platform sunma, açık ve kullanıcı sahipliğinde yapay zeka şirketleri kurma, son olarak da IP sahipliği ve veri sunmanın teşvik edilmesi ve maddi faydanın sunulması. Baktığımda; 2, 3 ve 4. maddeler kriptonun kendi içinde de henüz tam olarak çözemediği, hayata büyük ölçekte geçiremediği konular. Birinci konuysa altyapı katmanında pekala büyük bi ihtiyaç.
Stripe’dan stablecoin satın alması, Visa’dan Etherum’da tokenizasyon platformu
“We were promised the metaverse, instead we got stablecoins.”
Stripe, bugüne kadarki en büyük satın alımına hazırlanıyor. Şirket, yine ABD merkezli olan ve stablecoin’ler özelinde Plaid benzeri API katmanı sunan Bridge ile görüşüyor. Konuşulan değerleme ise 1 milyar dolar. Stripe’ın ayrıca Paxos ile global ödemelerde kullanılacak bir kripto para ödeme platformu üzerinde çalıştığı da konuşuluyor. Bu iki habere bakınca; ya Stripe bu iki yoldan birini seçecek, ya da Bridge çoktan bitti, Paxos işbirliği de bunun üzerine gelecek.
Bir diğer önemli gelişme ise; yukarıda TPS kıyaslaması yaparken kullandığım, ödeme dünyasının en önemli oyuncularından biri olan Visa’dan. Şirket, Visa Tokenized Asset Platform (VTAP) kurmak üzere Ethereum ile çalışacağını açıkladı. Bankalara ve diğer finansal kurumlara sunulacak olan bir tokenizasyon platformu gibi bir özet yapılabilir, 2025’in 1. çeyreğinde ilk denemeler başlıyor. Yalnızca finansal varlıkların değil, dijitalde paraya karşılık gelen her türlü değerli varlığı hayal edebilirsiniz.
☎️ Intercom’dan ayda $0.99’a insan kalitesinde müşteri destek elemanı, Drift kurucusunun yeni girişimi
Intercom, adına Fin AI dediği yeni bir ürününü tanıttı. Ürün, insan kalitesinde bir agent olarak konumlanıyor aylık $0.99’a sunuluyor. Eminim İngilizcesi kulaklarınıza çok daha anlamlı gelecektir: “Human-quality customer service, just $0.99 per resolution.” Fın AI şimdiden 8 milyonun üzerinde sorgu çalıştırmış, ürünün başarısı da Intercom’a göre kanıtlanmış durumda.
Intercom’un ürünü lansman stratejisi de ayrı bir ders, meraklısına detayları burada.
‘Founder-Problem Fit’ tavan…
Eski bir Hubspot çalışanı olup sonrasında severek izlediğim Drift’i kuran ve exit eden Elias Torres, aynı alanda yeni bir girişim kuruyor: Agency AI. Tahmin etmesi zor değil, müşteri destek takımlarına B2B hizmet verecek olan Agency AI, erken aşamada $12m yatırım da aldı, tura Sequoia (Drift’in de yatırımcısı) ve HubSpot Ventures katılma şansı elde etti.
2023’te OpenAI’a da danışmanlık veren Torres, müşterilerin e-posta, CRM ve telefon görüşmelerinden elde ettiği verileri işleyerek en etkili agent’ı yaratmanın peşinde.
💁🏼 Ortamlarda satılacak bilgiler
Üretici ile dağıtıcı aynı kazanıyor
OpenAI bir yılda $3.7b gelir elde ederken işi sadece yapay zekanın danışmanlığını yapmak olan Accenture, sadece yapay zeka işlerinden $3b gelir açıkladı.
Virtual Reality mi Actual Reality mi
Yapay zeka falan bi yana; ‘how to meet people’, ‘meet new people’, ‘where to make friends’ ve ‘feel lonely’ gibi aramaların ABD’deki artış trendi bir hayli düşündürücü. 2009’dan günümüzde bu aramaların hacmi, neresinden baksanız iki katına çıkmış durumda.
👀 Generative AI okumaları
Generative AI’da ürün geliştirirken problem değil, nasıl teknolojiden yola çıktıklarını anlatan NotebookLM kıdemli ürün yöneticisi Raiza Martin’in konuk olduğu Lenny bölümü. Google Maps ve Gmail gibi Google’ın 30 yıldır kültüründe olan ‘%20 projelerinden’ biri olarak başlayan ve bugün en çok dikkat çeken yeni nesil yapay zeka ürünlerinden biri olan NotebookLM’in akademi desteği ve büyüme yolculuğu keyifliydi.
Anthropic Kurucu ve CEO’su Dario Amodei’nin üretken yapay zekanın dünyanın geleceğini nasıl değiştireceğini konu aldığı makalesi. Haberler iyi; yaşam süresi uzuyor, çaresi olmayan hastalık neredeyse kalmıyor, 2026 Nobel sahibinden bile daha ‘zeki’ bir yapay zekaya multimodal yaklaşım sayesinde ulaşıyoruz... Makale biraz uzun, ChatGPT’ye özetletmek serbest.
Sequoia Capital’ın ‘Generative AI’s Act o1’ başlıklı makalesi Generative AI’ın bugünü ve yarınına dair güzel bir düşünce çatısı sunuyor. Foundation modelleri geliştirebilecek kısıtlı sayıdaki şirket, herkesin odağının basit ve ucuz olan ilişki algılama konularından anlamlandırma gibi kompleks ve pahalı alanlara kayması, tam da bu noktada OpenAI’ın duyurduğu o1’in önemli, sektör spesifik modeller için hala başlangıç seviyesinde oluşumuz, wrapper’ların yani hazır olan AI’ların yeni UI ile sunulmasının hala tamamlanmamış konumlanması ve dahası…
🎤 Bir üniversite öğrencisinin podcast’inden, 4 yılda Avrupa’nın en büyük VC’lerinden birine…
Soft Commitment neden podcast de oldu sanıyorsunuz? 20VC podcast, 400 milyon dolar büyüklüğünde yeni fonunu duyurdu. Daha önceki fonunda 2020’den bugüne altı unicorn’a erken aşamada yatırım yapmayı başaran 20VC host’u Harry Stebbings, Avrupa’da kurulan en büyük VC fonlarından birine küçük bir medya kurarak başladığı yolculuğunda ulaşmayı başarmış oldu.
2020’de $8m ve hemen sonrasında 2021’de $140m büyüklüğünde iki fonun da altında imzası bulunan 20VC, Avrupalı oluşuyla ABD’deki LP’lerin ilgisini çekmeyi başardı, tabii ‘track record’uyla da güven verdi. Hatta öyle bi güven verdi ki $400m büyüklüğündeki fonu neredeyse 4 haftada kapattı. 20VC’ye başladığında üniversitede hukuk öğrencisi olan Harry, medyanın etkisinin VC dünyasındaki etkisine önemli bir örnek haline geldi.
🗺️ Bir takım jeopolitik durumlar ve .io domain’ine etkisi
.io, .co gibi uzantılar bildiğiniz gibi aslında birer ülkeyi, daha doğrusu o ülke kodunu temsil ediyor. Bunu biliyordunuz tamam, ama hiç o ülkelerin başına bir şey gelse bu domain’lere ne olacağını düşünmüş müydünüz? Muhtemelen siz de ben de; hayır.
Chagos Adaları’nın İngiltere tarafından Mauritius’a devredilmesiyle birlikte, British Indian Ocean Territory (BIOT) resmen sona eriyor. Bu da özetle ISO’nun “IO” ülke kodunu kayıtlardan silmesi ve IANA’nın da .IO alan adının yeni kayıtlarını durdurarak mevcut olanları aşamalı olarak emekliye ayırması demek oluyor.
Örneğin aynı IANA, Yugoslavya’nın dağılmasından sonra .RS (Sırbistan) ve .ME’yi (Karadağ) oluşturup, .YU’yu da 2010’da tamamen kapatmıştı.
.io özellikle yapay zeka için de kullanılan, oldukça popüler bir uzantı. Şimdilik bir çıkış planı açıklanmadı, haberler kısa vadede böyle bir şeyin olacağını söylemese de uzun vadede konunun nereye bağlanacağını hala belirsiz.
Keşke e-bültende değindiğimiz tüm problemlerin çözümü bu kadar kolay olsa. :)
🩳 Kısa Kısa
Microsoft CEO’su Satya Nadella, tabiri caizse akışta kalmak için her gün 2 kere girişimcilerle, diğer şirketlerin CEO’larıyla ve VC’ler ile toplantı yapıyor. Bence de çok akıllıca.
ABD’de medyaya duyulan güven, tarihteki en düşük seviyesine geldi: %31. Axios’ta yer alan grafiğe göre medyaya ‘çok da güvenmeyenlerin’ oranı ise %33. Bu arada demokratlar ciddi bir farkla medyaya daha fazla güveniyor. Sadece medya değil, ABD’de kurumlara duyulan güven de önemli bir düşüş eğilimde. Influencer Marketing’in daha da büyüyeceği, medyanın şekil değiştirmeye devam edeceği yıllar bizi bekliyor.
Medya demişken; e-bültene taşımadım ama Elon Musk ile Twitter’ın CEO’sunun reklamverenlerle olan tartışmaları bir ara önemli gündemlerden biriydi. Reklam bağımlılığından kurtulmak isteyen Twitter, ücretli aboneliklere Musk döneminde ağırlık verdi ama görünen o ki istediğini elde edebilmişe benzemiyor. Appfigures verilerine göre şirketin bugüne kadar ücretli aboneliklerden elde ettiği gelir 140 milyon dolarda kaldı. İçerik üreticilerine ödeme yapmaya başlayan ve hesapların abonelikten gelir elde etmesine izin veren Twitter, Elon Musk’ın satın almak için ödediği 44 milyar dolarlardan çok uzak ama Musk bence istediği fazlasıyla elde ediyor, ABD seçimlerindeki yayınlar ve paylaşımları ilk örnek. Dünyanın en gözde iş insanlarından birinin PR makinası, kendi kendine ‘dönebilen’ bir yapıya henüz kavuşamadı diyelim özetle.
Her geçen gün daha fazla kullandığım, Google’ın generative AI kullanan rakibi Perplexity, finans özelinde bir ürün geliştiriyor. Gerçek zamanlı fiyatlar, şirket raporlarına derinlemesine bakış ve hedge fund’larn davranışları gibi çok sayıda değerli veri noktasından beslenecek olan böyle bir arayüze sizce Türkiye’de de ihtiyacımız yok mu? Bence kesin var.
AWS CEO’su Matt Garman, şirketinin 5 gün ofise dönüş politikasını beğenmeyen çalışanlara kapıyı gösterdi. Daha önce de işlediğim gibi ‘remote working’ tahmin ettiğimizden çok daha politik ve dünyadaki dengeleri de etkileyen bir konu, ‘very big tech’ şirketlerimiz de saflarını pandemideki bir anlık kafa karışıklığı sonrası çok net seçmiş durumdalar. Tabii bu dönemde her şirket bunu bir toplu işten çıkarma taktiği olarak da kullanıyor.
💰 Yavaşlayan M&A aktiviteleri
VC demişken; girişimlere yatırım yaparken çıkış ihtimali ana etken oluyor, yavaşlayan M&A ve IPO aktiviteleri de haliyle yatırımcı ilgisini düşürüyor.
Önemli hedge fund’lardan biri olan Coatue verilerine göre 2023 ve 2024, son 12 yılın en düşük M&A aktivitesi görülen 3 yılından 2’si oldu. En çok da yazılım sektörü satın almaları düşüşte.
Bu tablonun sebepleri var. İlk olarak ekonomik belirsizlik, azalan iştah ve beraberinde kaybolan tedirginlik. Bu satın almaların ana motivasyonlarından biri de rakibinin satın almamasını sağlamakken şu an kimsede böyle bir aciliyet yok, yani bir kar topu etkisi de var. Ayrıca örneğin generative AI gibi alanlarda da büyük yatırımlar veya işe alımlar da satın almaların önüne geçti. Diğer yandan dikkat ettiyseniz ‘big tech’ yerine ‘very big tech’ demeye başladığım dev şirketler artık kendi içlerinde ürün geliştirmeye, dev takımlar kurmaya gün geçtikçe daha çok alışıyorlar.
Pazar dinamiklerine göre değişir tabii ki -örneğin ülkemizde hala büyük fırsatlar var- ama ‘IPO sezonu’ açılsa bile M&A aktivitesi ve büyük şirketlerin yaklaşımı ne zaman, ne olursa değişir soru işareti. Ne dersiniz, belki de devlet baskısıyla?
🇪🇺 Avrupa’nın yeni şirket yapısı EU Inc ve EIB’nin atağı
Stripe, DeepL, Supercell ve Wise gibi şirketlerin kurucuları; Index Ventures, Atomico ve Sequoia gibi VC’ler. Sizce bu grup ortak şekilde neye destek vermiş olabilir? Çok uzatmadan yanıt vereyim: EU Inc. Yani tüm Avrupa’da geçerli, girişimciliğe uygun bir şirket yapısı.
Bu düzenleme 6 hafta sonra toplanacak AB komisyonlarına bir mesaj veriyor ve çatı sunuyor. Online süreçler, kolay uluslararası ödemeler ve çalışma kanunu, standart bir yatırım süreci öne çıkan maddeler.
European Investment Bank’in erken aşama teşviği
Diğer yandan da European Investment Bank (EIB), Avrupa’da erken aşama girişim yatırımlarını arttırmayı kafasını koydu, bunu ‘Avrupa milliyetçiliği üzerinden’ anlatıyor, oluşacak finansal değeri de bir rasyonel olarak arkasına ekliyor.
Gerçekleşecek halka arzların Avrupa’ya etkisini düşününce, public market’ten paranın erken aşamaya çekilmesi de kağıt üzerinde mantıklı oluyor.
Şu an dünyada ABD, Çin, Avrupa Birliği ve ‘diğerleri’ şeklinde dört kutup olduğumuzu düşünecek olursak; coğrafi olarak arada kalan ve kaybolmakta olan ‘gelişmekte olan ülkeler’ hype’ını geride bırakan Türkiye’nin EBRD gibi kurumların odağından çıkmaması ve paralelde oluşacak yeni kutuplarda girişim/yatırım düzleminde de yer edinmesi şart.
🫷🏻Kapanış…
Buraya kadar okuyanlara ayrı bir teşekkür. Bana ulaşmak için okuyor olduğunuz bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.
#168 5 Kasım Salı günü, saat 09:00’da hem e-posta kutunuz hem de favori podcast uygulamanızda sizlerle.
Sevgiler.