Soft Commitment #175 | Agent Experience (AX), AI çağında pazarlama, 'coding on the go', RWA'in büyüklüğü $17b

Clemta'nın sunduğu bu sayıda; Agent Experience (AX), AI çağında pazarlama, X'in fintech dönüşümü, OpenAI DeepResearch, 'coding on the go' yaklaşımı ve onlarca başka konu, içgörü sizi bekliyor.

Clemta’nın sunduğu 175. sayıdan herkese merhaba!

GPT-4’ün performansını Claude 3, 366 gün; GPT-4 Turbo’nunkini ise Gemini 1.5 Pro sadece 11 gün sonra geçti. 2025’in teknoloji dünyası bir hayli hızlı; dünyada oluşuyor olan yeni düzen ve ekonomi kadar karmaşık ama her şeyden önce de heyecanlı.

Yoksa siz hala Soft Commitment Podcast’i dinlemeyenlerden misiniz?

Soft Commitment Podcast, favori podcast platformunda yayında, okuyor olduğun bu sayıyı da benim yapay zeka ile klonlanmış sesimden de dinleyebilirsin. Dinleyin, takip edin, yorum yapın, beğenin…

---

10 binden fazla girişimcinin arasına katılın, işinizi Clemta ile ABD’de kurun [indirim kodu]

Soft Commitment #175, global girişimcilik hedeflerinizi gerçeğe dönüştürme yolundaki en iyi destekçiniz Clemta’nın katkılarıyla sizlerle.

ABD’de şirket kurmaktan; muhasebe ve vergi süreçlerini yönetmeye kadar her adımda ürünüyle işlerinizi kolaylaştıran Clemta; sadece işinize odaklanmanızı sağlıyor.

Bugüne kadar 150'den fazla ülkeden, 10.000’den fazla girişimcinin ABD’de şirket kurmasını sağlayan Clemta, Türkiye’nin global arenadaki lider SaaS şirketlerinden biri olarak girişimcilerin ihtiyaç duyduğu tüm operasyonları tek çatı altında sunuyor. 

Soft Commitment komünitesine özel; ‘SOFTCOMMITMENT10’ kodunu kullanarak tüm paketlerde %10 indirimden faydalanabilirsiniz.

---

Son 15 güne Soft Commitment bakışı atmaya hazır mısınız? Rastlamanızın pek kolay olmadığı konu ve içgörülerle, daha sonra birleştirmeniz için çok sayıda nokta koymaya çalışacağım.

Soft Commitment’ı Türkiye teknoloji sektöründe takip eden 6 bin 950 kişiden birisiniz, teşekkürler!

E-bülteni iş arkadaşlarınıza forward etmeyi, sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı lütfen unutmayın.

Keyifli okumalar,

Erman Taylan (Twitter, LinkedIn)

---

User Experience (UX) → Developer Experience (DX) → Agent Experience (AX)

İşinizi (hatta daha net bi ifadeyle SaaS’ınızı) AI elinizden alabilecek gibi bir endişe duyuyorsanız, yapabileceğiniz şeylerden birisi de kendinizi bu dünyaya adapte etmek. Belki de SaaS’ınız agent’lara hizmet vererek yaşamaya devam edebilir.

Zamanında JAMStack tabirini ortaya atan Mathias Biilmann, son yayınladığı makale ile de AX (Agent Experience) adını verdiği bu yeni başlığı ortaya attı, güzel de yaptı. UX, ilk olarak 1993’de, Don Norman tarafından ‘keşfedilmişti’, 32 yıl sonra ise AX’e geldik. Arada bir de DX yani Developer Experience var, o da 2011’de API ve SDK’ler ile hayatımıza girdi diyebiliriz.

Kısaca; bugüne kadar deterministic hareket eden bilgisayarlar; AI agent’larla beraber artık karar alacak, işlem yapmakla kalmayıp düşünecek, aksiyona geçecek.

• Bu dünyada her şeyden önce LLM ve agent’ların çalışmak isteyeceği, onlarla uyumlu ve onlar için geliştirilen araçlar, platformlar, mecralar öne çıkacak.

• Developer Experience’ın önemini ve etkisini düşününce; AX’in de ciddiyeti bir nevi ortaya çıkıyor. Ki Mathias’ın Netlify üzerinden verdiği örnek ve geldikleri sonuç da oldukça etkiletici. Makalede detayları mevcut olsa da kısaca bahsedeyim, yapılan bir entegrasyonla bugün her gün binin üzerinde sitenin Netlify’da oluşturulmasının önü açılmış.

• Bugün AI’ın en başta bahsettiğim hızda ilerlemesinin sebeplerinden birisi de açık kaynağın yoğun olarak tercih edilmesi diyebiliriz.

---

Podcast pazarlamasının ele alınacağı etkinlikte; benim, daha doğrusu bizim hikayemiz de konuşulacak

İstanbul Marketing Summit, Poddict ve Kolektif House ortaklığında düzenlenen 'Podcast For Brands Day' etkinliğinde, ‘podcaster’ şapkamla yer alacağım ve ‘Soft Commitment Podcast - Komünite Bazlı İçerik Yönetimi’ başlığı ile sahnede olacağım.

Etkinlikte pazarlama profesyonelleri ve bu alanı merak eden markalar için podcast pazarlamasına dair gelir yaratmadan pazarın dünya trendlerine, format oluşturmaktan komünite bazlı içerik yönetimine kadar geniş bir yelpaze sizi bekliyor. 13 Şubat günü, Kolektif House Maslak’tayız, kayıt linki de burada.

---

HubSpot’dan: 2025 State of Marketing Report

“Müşteriler yapay zeka özelliğinizi umursamıyor”

HubSpot’un raporuna geçmeden, Irrational Labs imzalı bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. İnsanların ürünlerinizdeki ‘AI özelliklerini’, landing page’inizdeki süslü AI cümlelerini ne kadar önemsediklerine odaklanan Irrational Labs; şaşırtıcı olmayan şekilde ‘generative AI’ anahtar kelimesinin ürünün tanıtımlarında geçmesinin ürüne dair beklentileri ve fayda algısını gerilettiğini söylüyor, ‘willing to pay’ de benzer bir yerde.

Özetle çalışma AI cümleleri yerine faydayı ön plana çıkartmayı, verimlilik gibi AI’ın doğal sonuçlarını metriklere döküp gerçek örnekler vermeyi öneriyor.

HubSpot’un raporunu tüm pazarlama profesyonelleri okumalı

HubSpot imzalı The 2025 State of Marketing Report burada, oldukça başarılı, mutlaka göz atın derim. Kısa kısa notlarım ise şöyle:

• AI ile beraber içeriklerde markalaşma öne çıkıyor. Sadece metin değil; yine AI sayesinde ‘multi-modal’ yaklaşım, UGC’nin hala önemi olması içerikte diğer öne çıkanlar.

• Hala ‘GPT Search’ ürünleri trafikleri etkileyebilmiş değil.

• AI’ın en çok kullanıldığı alanlar ise; ROI hesaplama, kampanya optimizasyonu, pazarlama otomasyonu ve kişiselleştirme.

• Influencer Marketing’te en çok nano ve micro segment’ler mutlu ediyor.

• Sesli içerikler ve podcast’e daha çok yatırım yapacağım diyenlerin oranı %91.

Hemen yukarıda bahsettiğim etkinliğe neden katılmalısınız-a dair en güzel reklam bu son madde olsa gerek. :)

Beğendiklerim

• Yerli girişimim Upsonic AI, geliştirdiği ‘Vertical AI Agents’ oluşturma kütüphasiyle GitHub’da 100 bin indirmeye ulaştı. Girişimin bulut üzerinde çalışacak, hazır ürünü için buradan listeye kayıt olabilirsiniz. Upsonic ekibini ilgiyle takip ediyorum.

• Türkiye’de geliştirilen Gastromind; modunuza, lokasyonunuza, damak zevkinize ve bütçesnize göre ‘ne yesek?’ sorusuna yanıt veriyor, kendi çapında ‘foodie’ gibi hisseden kişilere hitap ediyor. Sizin için bir ‘taste ID’ oluşturan, sunduğu içerikleri de bu doğrultuda etiketleyen Gastromind’ın beta sürecine dahil olmuş biri olarak; denemenizi tavsiye ederim.

• Şu ana kadar aklınıza pek gelmemiş olabilir ama; içinde bulunduğumuz üretken yapay zeka çağının yarattığı nur topu gibi problemlerden birisi de; tüm interneti delicesine tarayan LLM şirketleri. robots.txt’yi de dinlemeyen Amazon, Claude ve OpenAI botları 24 saatte 50 bine kadar sorgu atabiliyor, sadece link verdiğim yazı değil başka içeriklerde de rastladığım bir konuydu.

  • Peki sen bunun nesini beğendin demeyin; çok muhtemel düşünmediğiniz bir konu olduğu için bunu size aktarmayı beğendim diyeyim. :)

• Google Chrome DevTools içine, AI Assistance özelliği gelmiş, tabii ki Gemini ile soru sorup, aldığınız yanıtlarla değişimi anlık görmek mümkün.

• Gemini 2 Flash ile altı bin büyük pdf dosyasını AI’ın içine koymanın maliyeti sadece 1 dolara düşmüş. Bunun RAG’lara etkisi nasıl olacak acaba?

Kısalar

• Sifted imzalı bu listede, Avrupa’da geliri en hızlı büyüyen 250 girişimi incelemeniz mümkün.

• Scott Galloway, dopamin bağımlılığı ‘hastalığını’, ‘Addiction Economy‘ başlıklı yazısında ele aldı. İçinde bulunduğumuz dünyaya dair düşünürken hiç aklımızdan çıkarmamamız gereken saptamalar içeriyor.

• Soft Commitment yazarı bendeniz gibi, ABD’deki genç nesil de very big tech’lere güvenmiyor. Son çalışmada oran %64.

• Very big tech’lerin son AI hype’ında yaptıkları anlaşma ve yatırımları anlamak pek kolay değil gerçekten de. Mesela Microsoft, OpenAI’ın ‘exclusive cloud provider’ olma ünvanını kaybetti.

• Spotify 2024 yılında dinlettiği müziklerin hak sahiplerine $10b ödeme yapmış, bu geçen seneye göre %10 artışa denk geliyor. Spotify’ın $100k ve üzerinde ödeme yaptığı 10 binden fazla sanatçı var.

• Sessiz sedasız büyüyen (ben aylardır bir saniye bile maruz kalmadım ama linkine ve ikonuna sıklıkla denk geliyorum) Threads, 320 milyon aylık, 100 milyon günlük aktif kullanıcı sayısına ulaştı. Bu arada Twitter, son halka açık olduğu dönemde ki 2022 ortasına denk geliyor, gelir elde ettiği günlük aktif 240m kullanıcısı olduğunu beyan etmişti.

• ABD’de Copyright Office, bir doküman yayınladı ve AI ile üretilen içeriklerin IP ve IP korumasına dair ‘önemli bilgiler’ paylaştı. Özetle şu söylemmiş; yalnızca AI ile üretilmiş içeriklere IP koruması mümkün değil, insan faktörü ayırt edici bir şekilde işin içinde olmalı.

OpenAI DeepResearch’ün uzun vadeli etkileri

Stripe kurucu ortağı Patrick Collison

OpenAI DeepResearch özelliğini hafta içinde yayınladı.

Perplexity gibi düşünmeyin, bilimsel ve akademik kullanıma yönelik, 30 dakikaya kadar çıkabilen kompleks araştırma süreçlerinden söz ediyorum. DeSci yani Decentralized Science’ı da göz ucuyla takip etmeye çalışıyorum, ‘merkezi’ ortamlarda fonlanamayan bilimsel projeler fonlanıyor, bilim sermayenin tekelinde çıkıyor, en azından istenilen bu. Bilimin, araştırmanın bu AI çağında çok daha fazla ön plana çıkması lazımdı, bu açıdan çok sevindirici. Burada DeepResearch’e dair detaylı bir analiz de var.

Tabii research’ü yalnızca bilim camiası içinde düşünmemek lazım, teknoloji sektörü de habercilik de uzun vadede şekil değiştirmeye daha da uygun bir hale geliyor. Çünkü bir tez koymak, yaklaşım geliştirmek daha da kolaylaşacak. DeepResearch’ün hayatımıza ve teknolojiye uzun vadeli etkileri bir hayli ilgi çekici bir konu. Daha önce yazılım geliştiriciler için; en alt ve üst seviye değer kazanırken ortada kalanların önemi kaybolacak gibi bi şey söylemiştim, artık bunu yazılım dışına da genişletebiliriz. Ki bu ilk aklıma gelen…

$17b: Tokenize edilen gerçek dünya varlıkları

Stablecoin’ler hariç tokenize edilen gerçek dünya varlıklarının (RWA) değeri $17b’a ulaştı. %70 ile ‘private credit’ başı geçiyor.

Konunun anlaşılması için ülkemiz özelinde ve fon tokenizasyon spesifiğinde enine boyuna konuyu ele alan bir makale okumak isterseniz: Gerçek dünya varlıklarını tokenleştirmede öncü alan: Fon tokenizasyonu

Robinhood’un yatırım pazarında daha fazla tokenizasyon arzusu

Ayrıca Robinhood Kurucu ve CEO’su Vlad Tenev, ABD’de regülatörleri (hatta direkt olarak SEC’yi) hedef alarak; yatırım dünyasında daha fazla tokenizasyon ile eşitlikçi, ekonomik büyümeyi sağlayacak yeni alanların halka açılabileceğinden bahsetti. IPO seviyesine gelmemiş şirketlere yatırımın tokenizasyonla ulaşılabilir olması bir örnek.

Circle’ın büyüme rakamları ve odak alanları yayınladıkları raporda

IPO demişken; bu sene halka açılacak olan USDC ihraçcısı Circle’dan bahsetmemek olmaz…

Her ne kadar Stablecoin’ler $17b dışında tutulsa da, sadece Circle’ın USDC’sinin işlem hacmi $20b seviyesine ulaştı. Circle, hafta içinde yayınladığı USDC as a Platform for Global Prosperity başlıklı raporda adaptasyona dair önemli başka veriler de paylaştı.

AI Voice (Agents) pazarına derin bakış [sunum]

Daha önce de çokça söylediğim gibi AI’ın ürün-pazar uyumunu yakalayan en önemli dikeylerinden birisi de ses, ya da AI Voice. Bu alanda çok sayıda yatırımı da bulunan A16Z, AI Voice dikeyi için oldukça kapsamlı bi sunum paylaştı: AI Voice Agent Update.

Sunumdaki market map’ler ve bahsi geçen kullanım alanlarıyla atıfta bulunulan şirket isimleri ilham ve fikir verici.

Öne çıkan dikeyler şu şekilde, önce B2C için başlayalım: Yetişkinler ve çocuklar için ayrı ayrı olmak üzere eğitim ile arkadaşlar, terapi, iş görüşmeleri, tabii ki en ön sırada müşteri destek ve satış görüşmeleri, AI ile oluşturulan klon profiller.

B2B için; aldığı son yatırımla değerlemesini üç milyar doların da üzerine çıkaran, bizim de Soft Commitment Podcast için müşterisi olduğumuz ElevanLabs’in başını çektiği genel altyapı sunan ürünler var. Bunun dışında B2B taraf, farklı faaliyet alanlarında yer alan işletmelerin, farklı problemlerine çözüm sunan ürünlerle dolu. Girişim sayısı olarak B2B şirketler ezici bir çoğunlukta. Kategoride de finans, eğitim ve medikal ön planda.

‘Coding on the go’: İhtiyacınız neyse, anlık mobil uygulamasını yaratın

App Store’a veya Play Store’a gidip, ihtiyacınız olan uygulamaya sizi götürecek anahtar kelimeleri düşünmek yerine; a0.dev’e bir iki cümlelik prompt’unuzu yazın ve kendinize özel uygulamanızı ‘hazır’.

E-bültende bir mobil uygulama pazar analizi paylaşırken ‘yakında uygulama geliştirme gibi bir şey olmaz, AI herkese anlık uygulama geliştirir’ demiştim, ilk deneme geldi bile.

Hatta… Aynı hafta içinde ikinci bir deneme de Replit imzalı olarak geldi, işin güzel yanı da bunu bir mobil uygulama ile sunmuş olmaları. Replit, tabii ki a0.dev’e göre çok daha derli toplu ve üzerine düşünülmüş bir ürün.

Söylemeye gerek yok sanırım ama şu an bu iki örnek de gerçekten başlıkta yazılan seviyede değil, siz yine de lütfen girişteki cümleyi bir daha okuyun. :)

X (Twitter) → X Money

Sadece ABD’de devreye gireceğinden farketmemiş olabilirsiniz ama Twitter, Visa ile anlaşarak cüzdan olma ve fintech’leşme oyunundaki ilk büyük adımını attı: X Money.

Kişiden kişiye ödeme ve cüzdan özelliği, Twitter’ı Cash App ve Venmo’nun ilk bakışta rakibi haline getirdi. Özellik Q1 içinde yayında olacak.

Sessiz sedasız MTL (Money Transmitter License) alan Twitter, 41 eyalette X Payment LLC’yi işletebilir hale gedi. Bu da Twitter’ın (evet, inatla X demiyorum) 95 milyon kayıtlı kullanıcıya sahip olduğu bir coğrafya demek.

Twitter üzerinde içerik üreten, işini paylaşan kişilerin direkt platform üzerinden ödeme alması ilk aklıma gelen ihtiyaç, kişilerin özel içeriklerine abone olma zaten platformdaki özelliklerden biriydi, belki onu da zamanla anlık ödemelere çevirebilirler.

Genel kanının aksine, X Money’nin bu oyunda önemli başarılar elde edebileceğine dair hisselerim kuvvetli.

Kapanış…

Clemta’nın sunduğu 175. sayı sona erdi. Buraya kadar okuduğunuz için teşekkürler!

Bana ulaşmak için, bizzat bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.

Soft Commitment’ı arkadaşlarınızla paylaşmayı da unutmayın. 176. sayı 25 Şubat’ta, her zamanki saatinde sizlerle. O güne kadar kendinize iyi bakın. Sevgiler.