Soft Commitment #140
PayPal'ın stablecoin'i PYUSD, LLM dünyasında öne çıkan 5 haber, A16Z oyun fonu yatırım sunumu, The Cloud 100 Benchmarks Report 2023, Apple Park, Friend.tech, McKinsey Technology Trends 2023 Outlook...
Soft Commitment olarak ikinci, e-bültenin 140. sayısından herkese merhaba!
Yine yoğun bir gündem, çok sayıda haber, yorum, araştırma, market map, yatırım, dijital ürün ve dahası sizi bekliyor. #140’ın gündem maddeleri en kısa haliyle şöyle;
PayPal stablecoin’ini duyurdu: PYUSD
AI, ML, AML, AGI, LLM… dünyasından gelişmeler
The Cloud 100 Benchmarks Report 2023
Web3’ün en yeni hype’ı: Friend.tech
McKinsey Technology Trends Outlook 2023
a16z Games Fund One yatırımcı sunumu
Web3 Development Report (Q2 2023)
Tüm detaylarıyla Apple Park
Soft Commitment’ı ilgisini çekeceğini düşündüğünüz arkadaşlarınızla paylaşabilir, örneğin bu e-postayı takım arkadaşlarınıza forward edebilirsiniz.
Keyifli okumalar,
💵 PayPal stablecoin’ini duyurdu: PYUSD
Web3 dünyasının gerçek hayat kullanımına en yakın olan ve en konu use-case olunca en popüler ürünü stablecoin’lerde hafta içinde çok önemli bir gelişme yaşandı, finans dünyasında adeta bir çağ açan fintech devi PayPal, stablecoin’ini tanıttı: PYUSD. Bu açıklama sonrası PayPal’ın hisseleri %2.66’lık bir yükseliş yaşadı.
Küçük bir bilgilendirme; PayPal’ın tüm dünyadan 430 milyondan fazla kullanıcısı bulunuyor, ayrıca şirket 75 milyon kullanıcısı bulunan ödeme paylaşım uygulaması Venmo’nun da sahibi konumunda.
İlk etapta Tether’den çok -Coinbase’in de desteklediği- Circle imzalı USDC’ye rakip olacak görülebilecek olan PYUSD, ‘şimdilik’ PayPal uygulamasından satın alınabiliyor. Yapılan açıklamada da belirtildiği üzere daha sonra kripto para işlem platformlarında ve external wallet’larda da kullanılabilecek olan PYUSD; Binance’den hatırlayacağımız, ABD’de regüle bir kurum da olan Paxos işbirliğiyle hayata geçirilmiş. Peki Paxos ne mi yapacak? Her bir PYUSD için arkada bir Amerikan Doları alıp tutacak, PYUSD’nin tüm hazinesini aylık raporlarla da şeffaf bir şekilde paylaşacak. PYUSD, bir ERC-20 token olarak Ethereum üzerinde çalışıyor.
Geçtiğimiz hafta Ripple’ın SEC ile olan davasında ‘geçici bir zafer’ elde etmesi sonrası PayPal da bir süredir hazırda duran projesini görücüye çıkarmış gibi duruyor. :) Şirketin yıl başından bu yana stablecoin’ler üzerinde çalıştığı biliniyordu. PayPal ayrıca yıllardan beri uygulamasında kripto para desteği de sunuyor, Bitcoin başta olmak çeşitli kripto paraların alım satımına izin veriyordu.
PYUSD neyi değiştirecek, kullanım alanı ne olacak?
Stablecoin’ler web3’ün en revaçta konularından biri dedim, uygulamaya da en yakın ürünü, peki bugüne kadar kripto paralarla işlem yapan kişilerin, kripto para ile ilişkili işlemleri dışında stablecoin’ler kullanıyor muydu? Hem evet hem hayır, sanırım ‘yeterli miktarda değil’ demek en doğrusu.
Bu noktada bünyesinde yüz milyonlarca kullanıcı, on binlerce üye işyeri (merchant) bulunduran PayPal’ın pazara girmesi kuşkusuz çok önemli. Olası uygulama alanları ve üzerine düşünülmesi gerekenlere dair notlarım:
Öncelikle unutmamalı ki PayPal’ın PYUSD’si merkezi bir stablecoin, yani PayPal istediği işlemler engelleyebilir, durdurabilir, belirli kullanıcıları block’layabilir… Ama milyonlara yayılan bir use-case istiyorsak merkeziyetsizlik ne ölçüde mümkün, bu bambaşka bir konu, kısa cevabı ise mümkün değil.
‘Programmed but not programmable’! Bugüne kadar para programlanmıştı, ama Ethereum üzerinde olan PYUSD programlanabilir. Tüm işlemlerin kullanıcılar anonim de olsa takip edilebilir ve global bir şekilde izlenebilir olduğunu düşünün, şu an aklımıza gelmeyen bir çok yeni ürün buradan bile çıkabilir. Diğer yandan PYUSD sahipleri belirli koşullar oldukça otomatik işlem gerçekleştirebileceği otomasyonlar tanımlayabilir, evet bu özellik fiat-money’lerde de mümkün ama bu otomasyonların binlerce farklı uygulamadan oluşan bir evrende gerçekleşebilmesi konuyu başka bir boyuta taşıyor. Yani programlanabilir, ama global ve anlık çalışan bir dünyada.
2020’den bir istatistik; uluslararası para transferi yapan kullanıcılar, 120 milyar dolar işlem ücreti ödemiş, bekleme sürelerini ve sürecin şeffaf olmayışını (ne zaman ne oluyor, para nerede?) saymıyorum bile. PYUSD’den PYUD’de olan hiç bir işlemde işlem ücreti yok yalnızca PYUSD’den diğer kripto paralara dönerken bir işlem ücreti ödüyorsunuz. Özellikle global ödeme almak isteyen merchant’lar için PYUSD hızı ve işlem ücretleriyle, PYUSD global yaygınlığa ulaştığında oldukça avantajlı olacak.
Bank of America imzalı bir rapora göre ‘asset tokenization’ pazarı 16 trilyon dolarlık bir potansiyele sahip. Bu pazarda fiat-money’lerdense stablecoin’ler çok daha kullanışlı olacak.
Benim de sıklıkla başıma gelen bir örnek; bugün bir web3 uygulamasını kullanmak istediğinizde uygulamanın Ethereum’da olduğu ve wallet’ınızda da yeterli miktarda ETH olmadığı durumda önce bir borsadan ya da wallet’ınız (örneğin Metamask’de var) ETH satıyorsa wallet üzerindeki aracı çözümden ETH satın almanız gerekiyor. Tam da bu noktada karşınızda KYC engeli çıkıyor, yani web3 uygulamalarına, yarın web3 özellikleri barındıran oyunlara girmek de çıkmak da bazı kişilere çoğu zaman bir ‘mesele’. PayPal’ı olan 430 milyon kişi ise artık web3 dünyasına giriş ve çıkışta kolayca PYUSD kullanabilecek, PayPal external wallet’larla entegre olacağım dedi ancak henüz bu özellik aktif değil.
Stripe, Cash App (Square), Apple, Wise, Google… Bu şirketlerin hiçbirinin henüz bir stablecoin’i yok, her biri kendi stablecoin’ini mi çıkaracak, bu stablecoin’lerin birbiri arasında geçişi nasıl olacak, Facebook’un eline yüzüne bulaştırdığı Libra gibi hepsi ortak bir stablecoin’i destekleyen yarattıkları hacim doğrultusunda hem gelir hem de şirkete ortak mı olacak, bunlar da yanıtını bekleyen sorular.
🚂 AI, ML, AML, AGI, LLM…
OpenAI tarafında önemli bir gelişmeyle başlamak istiyorum; şirkette de bunun üzerine sık sık konuşuyorduk, ‘keşke ChatGPT her bir chat için ayrı ayrı değil, tek bir noktadan beni tanısa, kim olduğumu anlasa, yanıtlarda nasıl bir tercih ettiğimi bilse ve ona göre konuşsa’ diye… OpenAI sonunda Custom Instructions özelliği ile tam olarak bunu yapmaya başladı. Tüm planlarda geçerli olan bu özellik, uzun vadede ise kullanıcıların sosyal medya hesapları ve e-posta istemcileriyle entegre olarak daha da iyi çalışan ve otomatize bir yapıya geçecektir diye düşünüyorum.
McKinsey as a LLM: McKinsey, adını Lilli koyduğu generative AI aracını tanıttı. ChatGPT veya Claude benzeri bir LLM olan Lilli; public veriler haricinde şirketin 70 ülkeye dair bilgiler içeren 100 bin dokümanından da besleniyor, hedef kitlesin ise beyaz yakalıları, araştırmacıları koyuyor. Şimdilik kapalı beta’da olsa da McKinsey’den mükemmel bir counter-positioning örneği. Bu arada meraklısına şirketin ‘The state of AI in 2023: Generative AI’s breakout year’ raporu da burada.
OpenAI, ChatGPT'yi ayakta tutmak için her gün $700k harcıyor, bunun içinde GPT-4 ve DALL-E 2 yok.
E-bültende defalarca kez bahsettiğim Claude’nin de sahibi (ChatGPT vs OpenAI arasındaki ilişkinin aynısı) olan Google-backed Anthropic , $100m daha yatırım aldı. Kore’nin en büyük telekomünikasyon şirketi SK Telecom imzasını taşıyan bu stratejik yatırım sonrası Anthropic ekibi SK Telecom’un telekomünikasyon bilgisi ile sektöre özelleşmiş LLM’ler geliştirmek istediğini söyledi. Claude’yi kurumların arama, yanıt üretme, iş akışı otomasyonları, kodlama ve metin anlamlandırma gibi konularda kullanabilecekleri bir ‘enterprise product’ olarak da konumlayan Anthropic’in SAP gibi stratejik yatırımcıları da var. OpenAI’ın henüz enterprise tarafta Bain işbirliği dışında bir duyurusu olmadığını düşünecek olursak stratejik yatırımcılarıyla öne çıkan Anthropic, ‘big enterprise’ LLM pazarında adından söz ettirecek gibi. Son olarak; tabii insanın aklına THY ve Turkcell gibi ülkemizin dev şirketlerinin bu oyunun dışında mı kaldıları sorusu geliyor, umarım biz bilmesek de direkt yatırım veya LP olarak bu dev şirketlerimiz de Anthropic gibi geleceğin oyuncularına yatırımlar yapıyorlardır.
Apple’ın geçtiğimiz hafta çeyrek sonuçlarını açıkladığı etkinlikte CEO Tim Cook, generative AI alanında milyarlarca dolar R&D yatırımı yaptıklarını paylaştı. Apple GPT ismindeki chatbot’unu hem şirket içi iletişimde hem de müşteri ilişkilerinde kullanmaya başlayan Apple, bu alanda son kullanıcıya dokunan bir ürünü acaba ne zaman açıklar? Bir açıdan bakınca Apple ekosisteminde zaten AI kullanılan çok sayıda yer var, ama şirketin adında GPT geçiremeyecek olsa dahi (OpenAI buna engel oluyor) LLM kullanan bir end product duyurması da ihtimaller arasında.
Weekend Fund imzalı Enterprise AI Stack dokümanı oldukça başarılı. Böylesine her gün bir yenilik gelen bir alanda hazırlanan market map’in kategorilerini görmek bile kafa açıcı.
🔊 Web3’ün en yeni hype’ı: Friend.tech
Crypto-focused VC’ler arasında en önde gelenlerinden biri olan Paradigm’ın portfolyo şirketi olan Friend.tech, Coinbase’in ikinci katman çözümü Base’de invite-only bir kurguyla hızlıca hype olmayı yaratmayı başardı. Evet, ben de kullanıcılar arasındayım. :)
Peki Friend.tech ne işe yarıyor? Platforma üye olduğunuzda kendi Twitter hesabınız da sisteme dahil oluyor ve Twitter hesaplarından ‘hisse’ satın alarak hep satışlarda kar hem de hesap sahibiyle mesajlaşabilmek gibi utility’lere sahip olmak mümkün oluyor.
2017’nin CryptoKitties’i, daha bir kaç ay öncesinin Stealcam’i gibi. Dikkat ederseniz hızla hype olmayı başaran bu projelerin tamamının ortak noktası; bir Twitter hesabı olabilir, nadir bulunan bir karakter olabilir, ama insanlarla beraber ‘oynayabildiğiniz’ bir FOMO oyunun parçası olmanız.
DeSoc (#118’de detaylıca bahsetmiştim) pazarında insanların gerçek Twitter hesapları ile çalışan, hesapların alınıp satılabildiği bir marketplace güzel fikir mi, evet. Daha beta versiyonda bu marketplace’e mesajlaşma gibi utility eklemeleri güzel mi, evet. Ama…
Ekonomi bu haliyle ne sağlıklı ne de sürdürülebilir (değil)
Hype gereği ortalıkta botlar kaynıyor, kimse gerçek value proposition için ürünü kullanmıyor (diğer bir çok web3 projesinde de olduğu gibi)
App Store kısıtlamaları da gereği UX baya kötü, ürün de yavaş (Friend.tech şu an PWA olarak çalışıyor)
100 bin kullanıcının Twitter handle’larıyla deposit ettikleri cüzdanların public hale geldiği veri sızıntısı ise cabası…
Friend.tech’in bu kısa sürede kazananlarıdan biri de arkadaki seamless çalışan bir ‘wallet as a service’ çözümü olan, ürüne entegrasyonu ve son kullanıcı için hep konuşulduğu gibi hissettirmeden çalışabilen Privy oldu.
Tüm bunlara rağmen yine web3 için öğretici, Base için önemli bir hype, bakalım nerede son bulacak, uzun vadede DeSoc’a neler katacak?..
🗞️ Kısalar…
Kısa ama o kadar güzel konular vardı ki; bu sayıda kısalar’a daha yukarıda yer vermek istedim.
A16Z partner’larından Andrew Chen, LP’lerinden yani fona yatırım yapan kişi ve kurumlardan $660m toplamayı başardıkları a16z Games Fund One’ın sunumunu paylaştı. Oyun sektörü ve sektöre A16Z bakışı, sunumun akışı Chen’in yorumları da işin içine girince ilgi çekici ve okumaya değer. Dikkat çekmek istediğim nokta ise fonun 2023’de yatırım yaptığı oyun şirketlerinin tam %80’inde şirkete dair en çok öne çıkan noktalardan birinin AI olması. Baktığımızda oyun ve AI yıllardır iç içe olan konular ve ortada hala LLM’lerin getirdiği büyük çaplı ve elle tutulabilir bir yenilik de yok. Buna rağmen %80 gibi bir oran fazlasıyla ilgi çekici, dünyanın en büyük fonunun direksiyonu nasıl hızlı çevirebildiğinin de önemli bir göstergesi.
Web3 Development Report (Q2 2023): DeFi, NFT ve diğer web3 mecralarında hacimler hiç de iyi değilken; #130’da uzun uzun anlattığım account abstraction’ın da etkisiyle EVM uyumlu zincirlerde (Ethereum, Arbitrum, Optimism ve Polygon) yazılan akıllı kontrat sayısında son çeyreğe kıyasla %302’lik bir artış olmuş. Test ağı Goerli’de 100 milyon, mainnet’te ise 4m akıllı kontrat yüklenmiş, bi önceki yıla kıyasla Ethereum SDK’i %37 artışla 27 milyon kere indirilmiş. İkinci katman (L2) yükselişi gözle görülür, Arbitrum ve Optimism başı çekiyor. Base’in mainnet’iyle beraber üçüncü çeyrek sonuçlarını da merak ediyorum. Raporun tamamı burada.
‘This meeting could have been an asynchronous video’ :) Sizlere daha önce Loom’dan size bahsetmiştim, kendileri için asenkron iletişimin en iyi oyuncusu diyebilirim. Hafta içinde de Zoom, ürününe asenkron video gönderme özelliğini eklediğini duyurdu. Clips adı verilen videoları menu bar’dan kolayca başlatmak mümkün olduğu gibi Zoom içinde veya özel bir link ile dışında dilediğiniz kişiyle paylaşabiliyorsunuz. Loom’a benzer şekilde videonun belirli bölümlerine emoji bırakmak da mümkün, videoların izlenmelerini takip etmek de. Darısı yıllardır bir tuğla koymayan Google Meet’in başına diyorum. :)
Apple Park için Steve Jobs’un son büyük projesi diyebilirim sanıyorum. Aşağıdaki video Apple Park’ın dününü ve planları, bugün geldiği noktayı çok güzel bir dil ve görsel şölenle anlatmış. Son dönemde adını sıklıkla duyduğum ‘YouTube killer’ Nebula, bu güzel videonun yayınlandığı ilk platform olmuş, ben de ciddi ciddi bir Nebula abonesi olmayı düşünüyorum ve bu iş modelinin geleceği olduğuna da inanıyorum. Videoya geri dönmem gerekirse; yazılım geliştirme ve R&D gibi departmanların açık ofisten duydukları memnuniyetsizlik (ki ben de favorisi değilim kesinlikle) ve onlar için yapılan ek binalar, otoparkın tasarımı ve diğer bir çok ilgi çekici detay için:
💨 The Cloud 100 Benchmarks Report 2023
Halka açık olmayan ve bulut tabanlı en büyük 100 şirketi açıklayan ve birçok açıdan analiz eden The Cloud 100 yayınlandı. E-bültende daha önce de yer verdiğim çalışma Bessemer, Salesforce Ventures ve Forbes iş birliğinde hazırlanıyor, OpenAI’ın başını çektiği listenin tamamı burada.
Tahmin edilebileceği gibi değerlemeler, çarpanlar ve büyüme oranları 2022’nin gerisinde, The Cloud 100’ün ileri aşama şirketleri listelediğini düşünecek olursak bir büyük lig olan public market’le kıyasla bu sonuçlar oldukça paralel, hatta iyimser bir tablodan söz edebiliriz.
Şirketlerin önemli bir bölümü yeterince cost-cutting yapmış durumda ve nakite ihtiyaçları yok, değerleme/çarpan/büyüme üçlüsünde en büyük düşüş büyümede olduğu için bu şirketlerin çoğu halka arz için biraz daha beklemeyi seçecek gibi duruyor. Yani halka arzlarda ülkemizin tam tersi bir durumdan söz etmek mümkün. :)
The Cloud 100 notlarım;
Ekonomik belirsizlikle beraber uzayan satış döngüleri ve düşen IT bütçeleri ‘sayesinde’ listenin toplam değerlemesi 2022’nin %11 altında: 654 milyar dolar, 2021’in %27 üzerinde. Biraz daha geriye gittiğimizde ise 2023’ün değerlemesi 2019’a göre 4 kat, 2020’ye göre 2.5 kata yakın yükselmiş durumda. Listenin en değerli kategorisi ise ‘Design, Collaboration, and Productivity’, bunu fintech’ler izliyor.
2023’ün ARR yani şirketlerin yıllık geliri çarpanı (2022’de 30x, 2023’de 34x olan) ise 26x. Listedeki 23 şirket cash flow positive (2022’nin neredeyse iki katı), 62’si 2024 ile 2028 arası karlılığı hedefliyor. Geçtiğimiz seneye göre daha az masrafa giren şirketlerin oranı %58. 2019-2021 arası ortalama büyüme %80, en tepedeki 10 şirket için %110’lardayken; 2023’te %55’e düşmüş durumda, en tepe 10 şirket için de %70’e.
📈 McKinsey Technology Trends Outlook 2023
McKinsey’nin geçtiğimiz hafta içinde yayınladığı Technology Trends Outlook 2023 raporunda; görselde yer alan her bir teknoloji trendi için araştırma raporlarına, Google aramalarına, akademik yayınlara, patentlere ve yapılan yatırımlara bakılıyor, iş ilanları analiz ediliyor, şirketin uzmanlarının yorumlarına yer veriliyor ama istatistikler 2023’ü kapsamıyor. Bu alanlardan birinde çalışıyor veya çalışmayı düşünüyorsanız çok büyük bir beklenti içinde olmadan rapora göz atabilirsiniz.
Şirketlerin globalde yayınladıkları iş ilanlarında 2021’den 2022’ye %13’lük bir düşüş var, evet işten çıkarmalar hariç, yeni iş ilanlarından bahsediyorum. Şüphesiz tüm dünyadaki ekonomik belirsizlik şirketleri ‘büyümemeye’ itiyor, sadece 2023’te teknoloji şirketlerindeki işten çıkarmalar 227 bini buldu. Diğer yandan yine aynı dönemde teknoloji trendleri için olan yeni iş ilanlarında %15’lik bir artış var, yani ‘inovasyondan da feragat verilmiyor’. Bu noktada sayıca -örneğin Applied AI’dan 7 kat- geride olsa da web3, %40’le en yüksek iş ilanı artışını gösteren trend.
Kapanış…
Buraya kadar okuduğunuz için teşekkürler!
Soft Commitment #140’ı sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı, ilgisini çekeceğini düşündüğünüz arkadaşlarınıza yollamayı unutmayın.
Bana ulaşmak için okuyor olduğunuz bu e-postaya yanıt vermeniz yeterli.
Eğer bir aksilik olmazsa 5 Eylül’de #141. sayıda görüşmek üzere, arada bir de ‘ara sayı’ çıkma niyetim var, ‘VC dünyasının geleceği’ hakkında.
Sevgiler.