Soft Commitment #183 | Yeni paradigma, 'experience paradox', B2B'deki değişim ve inovasyonun geleceği
Post-LLM çağının açtığı yeni paradigmada iş piyasası ve B2B büyüme nasıl değişti, İstanbul’un dünyada en hızlı büyüyen 2. teknoloji ekosistemi olması, YC üzerinden inovasyonun geleceği ve dahası...
2010’lardaki mobilin doğuşu gibi bir platform (evet, ‘bu yıl mobilin yılı olacak!’) değil, bir paradigma değişimiyle karşı karşıyayız.
Bu yeni paradigmada iş gücü piyasasından B2B satışa bazı öne çıkan değişimler, YC örneği üzerinden inovasyonun geleceğinde bizi neler bekliyor, kısa kısa 10 gündem maddesi, İstanbul’un en hızlı büyüyen ikinci teknoloji ekosistemi olması…
Rastlamanızın pek kolay olmadığı konu ve içgörülerle, daha sonra birleştirmeniz için çok sayıda nokta koymaya çalışacağım. Son on beş güne Soft Commitment bakışı atmaya hazır mısınız?
📣 Sekiz buçuk senedir devam eden ve sekiz bine yakın teknoloji sektörü çalışanının takipçisi olduğu Soft Commitment’ın 183. sayısını iş arkadaşlarınıza forward etmeyi ve sosyal medyada paylaşmayı atlamayın.
Keyifli okumalar,
The State of Talent Report | Experience Paradox
SignalFire’ın büyük miktarda veriyi analiz ederek elde ettiği sonuçlar son derece ilgi çekici. Hem AI hem ekonomik konjektür bir araya gelince; gerçekten iş piyasasındaki durum fazlasıyla ilgi çekici bir hal almış durumda.
Rapordan gözüme takılanlar:
İçinde bulunduğumuz yıl, yeni mezunlar için iş piyasasının uzun seneler boyunca içinde olduğu en negatif dönem. Very big tech’lerin yeni mezun işe alımları 2023 ile kıyaslandığında %25, pandemi öncesi döneme göre %50 düşmüş. Girişimlerde ‘krizi fırsata çevirme’ güdüsünden kaynaklanabilir yine büyük düşüş var ama biraz daha düşük seviyede.
Nur topu gibi yeni bir terimimiz var, hayrını görelim: Experience Paradox - İşe alımda herkesten tecrübe bekleniyor, ama kimse bu tecrübeyi sağlamadığı gibi şirket içinde gelişime vakit ve para ayırmıyor.
Rollere bakacak olursak; 2023 ile 2024’ün kıyası bile şaşırtıcı. Bir yılda satış rolü %11, ürün pazarlaması %10, tasarım %9, HR %8 düşmüş. ML/AI ise %27 artışta.. Neredeyse başka hiçbir bir rolde artış yok.
LLM şirketlerinde retention olarak en başarılı olan: Anthropic. OpenAI rakibinin gerisinde, DeepMind da hiç fena değil. Daha da ilginci; Anthropic’ten OpenAI’a 1 kişi geçiyorsa OpenAI’dan Anthropic’e 8 kişi geçiyor. Ve tahmin edebileceğiniz gibi Anthropic bunu maaş değil, kültür ile yapıyor.
Peki dev LLM şirketlerimize hangi very big tech’ler çalışan kaptırıyor derseniz listenin tepesinde Google var. Meta ve Microsoft onu izliyor. Apple, Google ile kıyasladığımızda sayıca üç kat daha az AI odaklı çalışanını kaybetmiş gibi duruyor ama tabii ki bu bir yandan da Google’daki havuzun ne kadar geniş olduğunu gösteriyor.
Öne çıkan bir başka konu da fractional modelindeki büyüme. Özellikle CMO, CFO ve CTO gibi c-level’da.
İlgi çekici bazı sayılar ve kısalar…
‘Bir kişilik unicorn’ üzerine bir ara çok konuştuk, Sam Altman ortaya atmıştı hatta ve $80m seviyesine geçtiğimiz hafta içinde ulaştık. Tek bir kişinin kurduğu ve AI ile kodladığı, 8 kişinin çalıştığı Base44, Wix tarafından 80 milyon dolar -tamamı nakit- ödenerek satın alındı.
Geçtiğimiz haftalarda ülkemizde iki MCP yayınlandı: THY ve ikas. Hem fikir hem uygulama olarak son derece başarılı iki örnek, eminim devamı gelecektir. MCP’ler şu an ChatGPT’de baya ‘zoraki’ çalışıyor (en üst paketi kullanmıyorsanız ancak bir GPT ile), aynı zamanda son kullanıcı adaptasyonunın da kısa zamanda oluşacağını tahmin etmek güç değil.
ABD’den çıkan teknoloji unicorn’larının yarısından fazlasında bir ya da daha fazla ‘göçmen’ kurucu ortak var. Türkiye olarak altını doldurup; yakın coğrafyamızdaki yüksek potansiyelli kurucu ortaklara ev sahipliği yapmak hala inandığım bir plan, ama sadece teknoloji vizesi çıkararak değil, uçtan uca düşünülmüş deneyim sunarak başarıya ulaşmak mümkün. Bu plan, aynı zamanda bizler için de sadece altyapının iyileşmesi adına bile oldukça pozitif olur.
Shopify halka açılalı 10 yıl oldu ve bugünkü değeri 140 milyar dolar. Bessemer Venture Partners ise şirketin Seri A turunda $20m değerleme (pre) üzerinden yatırım yaparken; en iyi senaryoda $400m’dan exit edebileceklerini hesaplamış. Aynı Bessemer $1.3b değerleme ile yapılan IPO’da şirketin %26’sına sahipti.
Starbucks müşterlerilerinin sadakat uygulamasında tuttuğu (ve tabii ki birazını da unuttuğu) para yaklaşık 2 milyar dolar. Bu Starbucks’ın ‘müşteri mevduatı’ olarak ABD'deki 4500'den fazla bankanın %80'inden daha fazla para tuttuğu demek.
Geçtiğimiz ay ABD teknoloji çetesinin Trump liderliğinde yaptığı seyahatte yapılan anlaşma sonucunda; Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşları, dünyanın $20 ödeyip kullandığı ChatGPT Pro’ya ücretsiz erişebilecek. Bu arada Türkiye’de App Store’da satın almayı yaparsanız çok daha ucuz, bilmiyorsanız not düşmüş olayım.
OpenAI’ın 3 milyon kurumsal, -Mart ayında- haftalık aktif 500 milyon kullanıcısı ve yıllık 10 milyar dolar geliri var. Diğer yandan ChatGPT uygulaması günlük kullanıcı başına ortalama 20 dakika kullanıyor, lansman döneminin tam üç katı!
Meta, Scale AI’ın %49’unu $15b ödeyerek satın alıyor, şirkete tohum aşamasında yatırım yapan Outlander VC ve Y Combinator için bu 500x return demek.
Ve son olarak bir devam haberi; çok eskiden değil, #181’de tanıttığım Cluely, a16z imzalı $15m yatırım turunu duyurdu.
Son maddede de bir okuma; daha önce Allocation Economy’den bahsetmiştim. Yine Every’de yayımlanan 'Knowledge Work Is Dying’ makalesi de kesinlikle kafa açıcı. Kariyerin geleceğine dair güzel bir zihin egzersizi. Mesela artık ‘zor insan’ döneminin bitiyor, VIEW(vulnerability, impartiality, empathy, wonder) belirgin hale geliyor. Üstelik bu dönüşüm işimizin geleceği değil, artık tatmin için de şart.
2 büyük AI raporu | Mary Meeker is back
2010’lu yıllarda internet trend raporlarıyla teknoloji ekosistemine adeta yön veren, Kleiner Perkins’in eski ortağı ve BOND Capital’ın kurucu ortağı efsanevi yatırımcı-analist Mary Meeker geri döndü.
340 sayfalık rapora kesin denk geldiniz, hatta AI ile hazırlanmış özetlerine de çok muhtemel denk geldiniz, Twitter kullanıyorsanız trend EN tweet’lerin TR çevirilerine denk gelmemiş olmanız da mümkün değil. O yüzden hiç uzatmaya niyetim yok…
Oldukça geniş, sayılarla desteklenmiş bir çalışma arıyorsanız göz atabilirsiniz. Kısa bir Soft Commitment bakışı atayım diye düşündüm, ‘raporu eleştirmek’ gibi olmasın ama içgörü olarak daha önce burada konuşmadığımız bir şey bulamadım.
Asıl önereceğim rapor Coatue imzalı ve 102 sayfa. Burada da raporun öne çıkanlarının konuşulduğu bi oturum var. Bond Capital’in çalışmasında ‘içgörü olarak ne bulamadın’ diyorsanız yanıtı Coatue’de aslında. :)
Şiddetle tavsiye ediyorum, önce oturumu sonra da sunumu.
İnovasyonu öngörmenin en güzel yolu: iyi VC’lere bakmak | YC’den dersler…
Son sayıdan bu yana bir YC demo day’ini daha geride bıraktık. Başlıkta söylediğim ‘iyi VC’ için en doğru örnek, tam bir VC olmasa da YC olsa gerek.
Aşağıda 2020’den bu yana YC şirketlerinin sayıca nasıl değiştiğini görebilirsiniz. Her yıl daha fazla girişim programa girdiği için oranlara değil ama sıralamaya bakmak ve kıyas yapmak için çok değerli.
Diğer yandan bir ara %15’lere çıksa da son dönemde girişimlerin %5’i web3 odaklı. AI girişimleri evet daha yüksek değerlemeye yatırım alıyor, ama aradaki fark, ‘AI olmayan’ girişimlerle kıyas, oldukça küçük. Son olarak B2C iş modeli de her sene düzenli olarak azalıyor.
Diğer dikkatimi çekenler:
API-first yani platform şirketleri başarılı Seri A’ların neredeyse yarısını oluşturuyor.
Başarılı Seri A aşamasına gelen şirketler arasında hiç B2C ve donanım yok.
En çok dikkat çeken dikey; iş otomasyonu, şirket içi operasyonel araç yazılımları.
The State of B2B Monetization | Gidişat çok net, peki kimler hazır
İçine girdiğimiz yeni paradigmada hemen yukarıda önemini anladığımız B2B şirketlerin ücretlendirme (pricing) modellerinde de önemli değişimler var. Kyle Poyar imzalı rapor merak edenler için burada.
Rapordan öne çıkardığım beş madde:
Fiyatlamada şeffaflık ve sonuç odaklı ücretlendirme uzun vadede kaçınılmaz duruyor ama kaç şirket buna hazır?
Koltuk bazlı ve sabit fiyatlandırma ciddi düşüşte. Son 12 ayda seat-based %21’den %15’e, flat-fee ise %29’dan %22’ye düşmüş. Buna karşık outcame-based ufaktan yükseliyor, hybrid ise geri kalan tüm boşluğu doldurmuş durumda.
AI etkisine de bakalım; şirketlerin %53’ü AI özelliği eklemiş, %16’sı AI’ı ayrı bir ürün haline getirmiş. Sadece %20 ise ‘bizde AI yok’ diyor.
Kullanılmayan kredilerin -belirli limitlerle- sonraki aya devretmesi veya önden daha sonraki ayların kredisinin kullanılması gibi yaklaşımlar benimseniyor. Sabit bir ücret ve üstüne çıktıdaki başarıya göre bonus ödeme gibi hibrit yollar de öyle.
Outcome-based ücretlendirmeyi şu an pazarın %5’i uygularken kısa vadede buna geçiş yapmak isteyen şirketlerin oranı ise %25.
A16Z’den AI şirketlerinin karlılık analizi
Diğer yandan A16Z, AI şirketlerinin karlılığını ele aldığı bir makale yayınladı.
Lovable ve Cursor gibi örneklerin çok hızlı büyümesini okuyoruz ama genele bakınca AI şirketleri karlılıkta ne durumda?
Ortalamalara bakıp konuşacak olursak; LLM’lerin gelişinden sonra AI şirketleri, önceki B2B ortalamasından 2 kat hızlı büyüyor, bu AI şirketlerinin B2C olanları B2B’den daha fazla kazanıyor, yine ortalamada. Bir anlamda en azından bu dönemde B2C şirketlerin gelir üretmede ‘artık’ daha başarılı olduğunu söyleyebiliriz.
Girişimciler açısından bakarsak öne çıkanlar ise;
Hız her zamankinden daha da önemli.
Pazarın en başarılı oyuncuları o kadar başarılı ki rekabet daha da zorlu.
B2C’ye bir şans daha vermek mi lazım? Yukarıdaki maddeden gözüken bu şansı YC henüz vermiyor, bu da ayrı bir konu. Muhtemelen ‘winners take all’ kaygıları ağır basmış.
Web3 gündemi: Every fintech company will be a stablecoin company
Son dönemde ‘web3 = stablecoin’ gibi bir dönemdeyiz. Tabii bir de RWA var, zaten özünde stablecoin’ler de birer gerçek dünya varlığı olduğu için, anı yere çıkıyoruz…
Stripe, geçtiğimiz hafta Privy’yi satın aldı. Sequoia yatırımı olan Privy, web3 cüzdanı oluşturma noktasında deneyimi web2’ye yaklaştıran en başarılı social login özelliğine sahip olan platformdu. Yani bir kripto cüzdanı oluşturmanız için e-posta adresinizi ve sosyal medya hesaplarınızı kullanmanıza yarayan, ‘şifremi unuttum’ seçeneği getiren bir araçtı. Bugüne kadar 75 milyondan fazla ‘hesabın’ oluşturulmasına yarayan Privy, aynı zamanda cüzdanlar üzerindeki işlemlerin otomatize edilmesine de yarıyor. Satın alma sonrası Stripe’ın kripto paralar ve stablecoin stratejisinde eksik kalan en önemli parça da tamamlanmış oldu.
The Commerce Payment Protocol
Diğer yandan Shopify da milyonlarca merchant’ının stablecoin’lerle ödeme almasına yarayan The Commerce Payment Protocol’ü duyurdu.
Kısa değil ama orta vadede stablecoin ile ödeme kabul etmeyen bir uygulama, B2B iş süreçlerini stablecoin’leri entegre etmemiş bir şirket kalmayacak gibi duruyor.
AI x Crypto Crossovers
Web3 demişken; a16z de AI ile kriptonun kesişiminde gördüğü fırsat ve iş modellerini ele alan bir makale paylaştı: AI x Crypto Crossovers.
Bir kısmı şahsen bana biraz ‘zorlama’ gelse de başvuru kaynağı tadında bir liste.
The Global Tech Ecosystem Index | Rising Stars kategorisinde İstanbul 2. sırada
Dealroom’un artık bir klasik haline gelen ‘Global Tech Ecosytem Index’ çalışmasının yeni versiyonu yayınlandı. 288 teknoloji ekosistemini yapılan yatırımlar, yetenekler ve diğer girişim metrikleriyle ele alan çalışmada bayrakları astıracak bir tablo da var. :)
Üç kategoride ekosistemleri ele alan raporda ‘Rising Stars’ kategorisinde yani en hızlı büyüyen şehirlerde İstanbul ikinci sırada. 🇹🇷 Listenin tamamı sizi heyecanlandırmaya yetmemiş olabilir, ama bardağın dolu tarafına da bakabilmek lazım. Avrupa özelinde bu listeye bakarsak İstanbul birinci, Kyiv, Vilnius, Zagreb, Prag, Varşova ve Atina sonrası Ankara da sekizinci sırada.
Kapanış…
Sonuna kadar okuduğunuz için teşekkürler! Bana ulaşmak için, bizzat bu e-postaya yanıt verebilirsiniz.
8 Temmuz sabahı, her zamanki saatinde Soft Commitment’ın yeni sayısı hem e-posta kutunuzda hem de favori podcast uygulamanızda olacak.
Sevgiler.
Yorum yapabilmek için mailime onay kodu yolladı, ne saçma bir şey şu Substack.
Harika bir derleme olmuş, eline sağlık.
"Experience Paradox" gerçekten tam bir paradoks. Onlarca kişi ile bu konuda konuştum. Maalesef kimsede net bir çözüm fikri yok.