Soft Commitment #150
Soft Commitment #150
150. sayıya yakışır bir içerik oldu! Yeni nesil mobil işletim sistemi -tabii ki AI destekli- r1, HSBC'den Zing, Zapier'in SaaS'ları geleceğine ışık tutacak (tabii tutabilene) fiyatlandırma modeli...
Clemta’nın sunduğu Soft Commitment #150’ye hoş geldiniz. Bana sorarsanız 150. sayıya yakışır bir içerik oldu. :)
LLM’in ötesi LAM ve yeni nesil mobil işletim sistemi r1, Zapier’in yeni ve iddialı fiyatlandırma stratejisi, Apple Vision Pro’nun geleceği, UK’in en büyük bankası HSBC’nin Wise’a rakibi, müşteri sadakat uygulamalarında yeni bir çağ açan Claim, web3’ün nabzını tutan 2023 Crypto Developer Report, Instagram kurucularının medyadan çıkışı, FB employee handbook’tan öne çıkanlar ve daha neler neler…
🚨 Amerika’da şirketi olanlar dikkat!
Bölümün sponsoru Clemta’nın COO’su İlayda Şencan’ın, Amerika’da işletmesi olan girişimcilere vergilendirme ve yeni yükümlülüklere ilişkin iki önemli mesajı var:
2024 itibarıyla tüm Amerika şirketleri, FinCEN’e şirket üzerinde hakimiyeti olan kişilerin bilgilerini artık bildirmek zorunda. Bu, şirketlerin kötüye kullanılmasını önlemek için getirilen yeni bir yükümlülük olup mevcut ve yeni kurulacak tüm şirketleri etkiliyor. Detaylı bilgi için bu link üzerinden Clemta ekibinden randevu alabilir ve uyumluluğunuzu garanti altına alabilirsiniz.
Ek olarak; Amerika’da federal vergi dönemi de başladı. Bu kapsamda; halihazırda şirketi olan girişimcilerin geçtiğimiz yıla ilişkin finansallarını toparlaması ve vergi beyanına hazırlanması gerekiyor. Clemta üyesi tüm girişimcilerin, vergi dönemlerinde de platform üzerinden hem vergiye özel yazılım modülleriyle hem de görüşebilecekleri danışmanlarla iletişim kurmak suretiyle destek aldıklarını da ekleyelim.
Amerika’da şirketini kurmak veya mevcut şirketini yönetmek isteyen girişimciler; Clemta’nın Soft Commitment üyelerine özel sunduğu “SOFTCOMMITMENT” kupon kodunu kullanarak $50 indirimden yararlanmayı unutmayın!
Referans sistemi: Soft Commitment’ı arkadaşlarınıza önerin
Her sayısı 6 bine yakın profesyonelin e-posta kutusuna düşen Soft Commitment’ı büyütmek de yine siz okuyucularının elinde.
150’inci sayıyla beraber referans sistemini de aktif ediyorum, aşağıdaki butona tıklayarak eğer Soft Commitment’ı Substack üzerinden takip ediyorsanız, ilgisini çekeceğini düşündüğünüz arkadaşlarınızı Soft Commitment’ı takip etmeye davet edebilirsiniz. Üç tier (5-10-25 kişiye referans olanlar gibi) belirledim, bu tier’lara ulaşanlar için daha sonra hep beraber neler sunabiliriz konuşuruz. :)
Keyifli okumalar,
Erman Taylan (LinkedIn & Twitter)
📵 rabbit r1: AI ile yeni bir ‘mobil işletim sistemi’
Ai Pin ve Clicks’ten daha önce bahsedince (#146 ve #149) rabbit r1’i de manşete koymamak olmazdı. :) Bu kadar techno-gadget’ın üst üste gelmesi CES’in etkisi olsa gerek…
rabbit tech’in ‘pocket companion’ dediği ilk ürünü r1; teknoloji dünyasının haftaya damgasını vuran ürünlerinden biri oldu. 2023 bitmeden Khosla Ventures liderliğinde $30m yatırım alan Rabbit Tech; yapay zekayı merkezine alarak işletim sistemleri ve mobil cihazlar üretiyor.
LLM’lerden LAM’a
rabbit; LLM’lerin sunduğu agent’lara LAM (Large Action Model) ile yanıt veriyor. Çok sayıda uygulamanın arayüzünde gezebilen, sizin adınıza işlem yapabilen bir teknoloji. LLM sizi anlıyor, LAM ise anlamakla kalmıyor, gerekli iş her neyse onu bitiriyor, ve bu işlem için gerekli uygulamaların hangi platformda olduğundan bağımsız olarak.
rabbit tech bu teknolojiyi de yukarıdaki görselde ortada gördüğünüz avuç içine sığan (sadece 2.88 inch) r1 isimli küçük bir cihazın içine koyuyor, bu cihaz sizi dinliyor, anlıyor, sizin adınıza söz konusu işlem her neyse gidip yapıyor. Tarayıcıda çalışan bir arayüz sayesinde cihazla iletişime geçmek, küçük ekranın ve donanımın yetmediği işlemleri yapmak, istediğiniz uygulamaları r1 ile bağlamak mümkün oluyor.
Örneğin Uber’i bağladınız ve konuşarak Uber çağırdınız, küçük ekranda bir widget görüyorsunuz ve onayladığınızda Uber’de yeni bir yolculuk talebi oluşturuluyor. Bu örnekte tek bir uygulama vardı, birden çok uygulamayı birbirine bağladınız akışlar ya da bir başka deyişle görevler oluşturmanız da mümkün. Ayrıca r1’ın üzerinde kamera da bu görevlerin bir parçası olabiliyor. r1’ın en dikkat çeken özelliği ise işletim sistemi içinde yeni yetenekler oluşturabilmeniz, adeta yapay zekaya kompleks görevlerinizi öğretebilmeniz.
Donanım dünyasının ‘küçük Apple’ı olarak görülen Teenage Engineering ile geliştirme sürecinde işbirliğine giden r1’ın fiyat etiketi $199, şimdilik ön-siparişte.
Peki r1’ı Apple da yapamaz mıydı?
r1 içerisinde bir sim card yuvası da var, yine de r1’ın iPhone’a rakip olduğundan (ki demoda bu kıyas yapılmış durumda) ziyade bir tamamlayıcı, şu an için çok ilgi çeken bir ‘gadget’ olduğunu düşünüyorum. Hatta tam da burada FKA’nın aslında r1’nın yaptığını Apple’ın yapmaya ne denli yakın olduğunu anlattığı şu tweet’ini bırakıyorum. Özetle Apple da şu an elinde bulundurduğu altyapı ve teknolojiyile pekala r1’ın değer önerisini iPhone’ların içine koyabilir durumda.
r1 ve Ai Pin aslında mobil dünyanın nereye gitmek istediği ya da ne yöne gitmesinin gerektiğini anlatması adına güzel çıkışlar. Son olarak Samsung da tanıttığı yeni telefon modelinde cihazın içine gerekli çipleri koyarak AI’ı uygulama seviyesinde kullanılabilir hale getirdi, ama görünen o ki daha iyi ürünlere, belki kimi insanlar için telefondan çok daha başka bir cihaza ihtiyaç var.
⚡ Zapier’in ‘Pay per Task’ fiyatlama modeli
Hatırlarsanız daha önce (#131) ‘usage-based pricing’ kavramını detaylı bir şekilde ele almıştım. Zapier de hafta içinde ‘pay per task’ modelini duyurdu.
Zapier’de artık (uygulamaları bağlayarak oluşturulan otomasyon anlamına gelen) zap oluşturmada herhangi bir limit yok, eskiden ücretsiz pakette 5, en küçük pakette 20 sınırı vardı. Eğer paketinizin dışına çıkarsanız pay per task olarak fiyatlandırılıyorsunuz. Üstelik filtreler ve formatlar artık birer zap olarak da sayılmıyor.
Zapier yıllar içinde ücretlerini ciddi oranda arttırdı, mükemmel bir ürün olsa da aslında çoğu şirket için çok pahalı bir hale geldi, belirli bit ölçeğe ulaşınca yerine alternatifleri bakıldı vs. Ama bu hamlesi bence hem başlangıç bariyerini fazlasıyla düşüren hem de büyük ölçekte de tercih daha rahat tercih edilebilir olmasını sağlayan çok önemli bir yere sahip, hem şirketin kendisi hem de SaaS dünyası için.
Zapier’in yeni pricing sayfası burada. Kuşkusuz şirketin bu çıkışını örnek almak her yiğidin harcı değil, çünkü ana değer öneriniz o kadar iyi olmalı ki tüm gelir modelinizi ürününüzün o en küçük değer yaratan parçası ile birebir orantılı bir şekilde dizayn edebilesiniz…
🍎 2 Şubat’ta satışa çıkacak Vision Pro için Apple büyük oynuyor
Buradaki 10 dakikalık demo videosu Apple Vision Pro için fazlasıyla fikir veriyor. Ben bu satırları yazarken Tim Cook’un 7 milyon izlenen üretim videosu da müziğinden kurgusuna oldukça heyecan verici. 18 Ocak’ta tüm geliştiricilerine ‘Apple Vision Pro is almost here.’ başlıklı bir e-posta gönderen Apple; dileyen geliştiricilerle danışmanlık görüşmelere yapmaya başlayacağını duyurdu. Benim gördüğüm Apple, Vision Pro’da büyük oynuyor ki ürün de bunu hakediyor. 19 Ocak’ta başlayan ön-sipariş sürecine de ilgi beklenenin üzerinde gibi duruyor. Bloomberg’e göre 2024’te 400 bin cihaza kadar üretim yapması beklenen Apple, ön-sipariş sürecinde 80 bin cihazın tamamını ilk bir saat içinde sattı.
Vision Pro ve uygulamalar…
Görünen o ki Vision Pro’da iOS ve iPadOS'da yer alan 1 milyon uygulama kullanılabilir olacak, tabii kritik soru hangi uygulamaların, kaç tane uygulamanın cihazı tam kapasite ile destekleyeceği; yani ‘spatial computing experience’ sunacağı. Eminim ki Apple; çoktan ilk akla gelen isimlerle NDA imzalamış, birlikte geliştme sürecini başlatmıştır.
Facetime, Apple TV+, Slack, Microsoft Teams, Zoom ve Disney+ şimdiden demo videolar ve basın bültenlerinde geçen, kesinleşen isimler. Oyunların dönüşümü yanıtı en çok beklenen soru belki de. Halihazırda milyonların kullandığı diğer uygulamalar ve yeni çıkacak olanlar için biraz daha beklemek gerekecek. Diğer yandan Vision Pro’da olmayacak olan uygulamalar da şimdiden belli, ve bu isimlerin ‘diğer tarafı’ tercih etme sebepleri de tahmin edebileceğiniz gibi şirketin geliştirici politikaları. Netflix, YouTube ve Spotify bu şirketlerin en öne çıkanları.
Vision Pro ilerleyen dönemde en çok özellikle TV’nin yani medya tüketiminin ve oyun konsollarının yerini almaya aday gibi duruyor. Çalışma hayatı da üçüncü ve diğer büyük potansiyel.
💸 HSBC’den ‘Wise-killer’: Zing
Wise başta olmak üzere Revolut gibi fintech’lere bir rakip olarak konumlanan Zing; en tepe iletişimine düşük komisyon ve masraf oranlarını koyan bir global para gönderme ve harcama uygulaması. 2023 yılında UK’in en büyük bankası olan HSBC’den. Bugüne kadar ne çıkardığı fintech’ler ne bu alana yaptığı yatırımlar ne inovasyon çalışmalarıyla adından söz ettirmeyen HSBC’nin ilk ve en büyük hamlesi olarak Zing; son dönemin en dikkat çekici haberlerindendi.
Hatırlatmak gerekirse geçen seneki SVB (Silicon Valley Bank) batışı sonrası HSBC; bankanın UK operasyonlarını 1 pound (+borçlar) karşılığında satın almıştı. Bu arada ABD’de çok başarılı olan Mercury gibi, Brex gibi ‘startup bankacılığı’ örneklerinden bir tanesine de EU’da ihtiyaç var, HSBC belki oraya da hazırlanıyordur?..
Rakip olarak seçtiği fintech’lerden çok sayıda üst düzey transfer yapan Zing’i HSBC müşterisi olmayanlar da kullanabiliyor. EMI lisansına da sahip olan uygulama bir takım bankacılık özelliklerini içerideki cüzdanına da eklemiş durumda. Kuşkusuz HSBC’nin kendi müşteri tabanı, global para transferinde çokça işe yarayacak olan global varlığı (62 ülke), bilanço ve bankacılık tecrübesi girdiği bu rekabette çok büyük avantajlar. Bu arada HSBC’nin UK’de 14 milyon, Wise’ın dünya çapında 16 milyon kullanıcısı var.
Zing’in arayüzünü de ismini de iletişimini de çok beğendim. Şu an için UK’de faaliyete başlayan uygulama Avrupa’da bu yıl içinde genişlemeye başlayacağını söylüyor. Güzel bir örnekle gelin komisyon oranlarına bakalım: GBP’den EUR’ya dönmek için HSBC %3.7, Zing %0.6 ve Wise %0.45 kesinti alıyor.
Hemen yukarıda Wise’ın Zing’e hoşgeldin diyen gazete reklamını görebilirsiniz, ama bu reklam Wise hisselerinin lansman haftası %7.6 değer kaybetmesini engel olamadı. :)
Sosyal medyadaki ilk paylaşımına ‘Hello world!’ ile giren, X değil TikTok hesabı olan, gençleri hedefleyen, yenilikçi arayüzüyle dikkat çeken Zing; kendine pazarda iyi bi yer edinebilir. Uzun vadede ise HSBC’yi ‘tehdit’ ya da ‘çok mutlu’ eden bir spin-off olacak mı, hep beraber göreceğiz.
🛍️ Yeni nesil bir sadakat (ve aynı zamanda sosyal medya) platformu: Claim
Kullanıcısı ol-a-masam da son dönemde en çok dikkatimi çeken uygulamalardan biri de Claim oldu. Sequoia liderliğinde $4 tohum yatırım alan (2022’de olsa min. $24m almıştı) Claim, müşteri sadakatine yeni bir boyut getiriyor. Eminim ki Claim’i inceleyen en az beş Soft Commitment okuyucusu ‘şerefsizim aklıma gelmiş’ diyecek. :)
Kartlarınızı bağlayarak yaptığınız harcamaları Claim profilinize yansıtabiliyorsunuz, en önemlisi ise kullanıcıların kendi ağlarını aktif bir şekilde maddi faydaya çevirebilmeleri. Arkadaşlarınızın yaptığı harcamalardan cash-back kazanmanız, arkadaşlarınıza marka önerisi yapmanız, reward’larınızı değiş-tokuş yapabilmeniz Claim’de mümkün.
Pazarlama değişti, reklamların etkisi azaldı, herkes kendi dünyasının birer influencer’ı haline geldi. Claim tüm bunları çok güzel görmüş. Evet fikir milyonların düşündüğü, en az 10 şirketin daha önce denediği bir fikir ama Claim’in pazara giriş stratejisi kilit bir role sahip. Boston’dan başlayarak üniversite öğrencilerini hedefleyen ve davetiye ile kullanıcı kabul eden Claim, kurucularının söylediğine göre kendisine web3 felsefesini ve uygulamalarını örnek almış.
Markalara 4.8x ‘return on ad spend’ vadeden Claim’in önündeki soru işaretlerinden biri kullanıcı bazı büyürken markaları içeriye ne kadar rahatsızlık vermeden ekleyeceği. İkincisi ise şu an görece kapalı bir kitleye açıkken mass’e gittiğinde komünite etkisini koruyup koruyamayacağı. Şu an için Claim’de resmi marka profillerinden yapılan $1m harcama var ki nereden baksak daha yolun başındalar, ama Claim şimdiden fazlasıyla dikkate değer.
⛓️ 2023 Crypto Developer Report
Daha önce de konu ettiğim Electric Capital imzalı Crypto Developer Report’un 2023 özel sayısı yayınlandı: 2023 Crypto Developer Report. Konu web3 olunca bu gibi raporların en güzel tarafı tamamen şeffaf ve güvenilir olmaları. Rapora göre 2023’te (açık kaynak kodlu repo’lara contribution yapan) kripto geliştiricilerin sayısı %24 düştü, bu düşüşe sebep olan geliştiriciler, çok büyük oranda son 12 ayda sektöre giriş yapanlar. 2 yıldan uzun süredir içeride kalmış olan geliştirici sayısından artış ise sürüyor.
Bitcoin’e katkı sağlayan geliştiricilerin sadece yüzde 10’unun Ordinals ile ilgilenmesi bi nebze de olsa şaşırtıcı/düşük bir oran olarak dikkatimi çekti (diğer %90’ı ne yapıyor?), en hızlı giriş Base’in, Ethereum ise her zamanki gibi açık ara lider. Polygon, Solana, Cosmos ve Arbitrum yine dikkat çeken yerlerdeler. Geliştiricilerin %34’ünün multi- chain geliştirme yapması da önemli.
Rapor sadece açık kaynak kodlu projeleri içeriyor, keşke kurumsal şirketlerin private-chain’leri de bir şekilde bu resime dahil olsa diye düşünmedim değil. Benzer bir açı olarak tam zamanlı geliştirici sayısında dikkat çeken projeler: Aztek, Mina, Scroll ve Celestia. Coğrafya olarak State of European Tech raporunda nasıl AI gelişticilerinde öne çıktıysa (#147’te bahsettiğim gibi); Avrupa yine 1. sırada, geliştiricilerin %74’ü ise ABD dışında yaşıyor.
Oldukça kapsamlı (özellikle kullanım alanları, ağlar arası geçişler ve coğrafya verileri), tatmin edici bir rapor olmuş diyebilirim, meraklısına…
🩳 Kısalar
2023 Almanak sayısında da bahsettiğim, yıl içinde en sevdiğim uygulamalardan biri olmayı başaran Artifact kapanıyor. Instagram kurucularının hayata geçirdiği ‘news curation’ uygulamasının veda mesajında en çok dikkati şu bölüm çekiyor: ‘Pazardaki fırsat yeterince büyük değildi’. Bana kalırsa pazarı işe başlamadan yeterince düşünmemiş olmaları pek mümkün değil, henüz gelir modeli olarak bir deneme de olmamışken hikayede sanki daha başka bir problem (çok daha kişisel bir konu - motivasyonsuzluk gibi) varmış gibi duruyor. Artifact yayına girdikten sonraki ilk bir senesinde AI ile haber özetleme gibi bir takım özellikler ve UGC (user generated content) ile kürasyon ve yorum gibi yenilikleri devreye almıştı.
Facebook (demeyi hiç sevmesem de: Meta) Employee Handbook’unun sneak peak tadında 15 sayfası ilk kez ortaya çıktı. Her FB mühendisinin 1 milyon kullanıcı için sorumluluk aldığı, long-term game vurgusu, anlatılan hikayeler, kullanılan son derece gerçek fotoğraflar ve dahası, 15 sayfanın tamamı ilgi çekici. Benim favorim: “Greatness and comfort rarely coexist”.
2023’ün en popüler Product Hunt ürünlerini, kategori bazında incelemek güzel bir aktivite olur diyenlerdenseniz: Golden Kitty Awards 2023.
📆 Notion seven bunu da sevdi: Notion Calendar
Sizin de var mı bilmiyorum ama; hayatımda bazı uygulamalar var ki kullanmayı birden çok kez denedim, tekrar tekrar şans verdim ama bir türlü sadık bir kullanıcı olamadım. Bunların başında da Notion ve Evernote geliyor. Hoş, ben düzenli bir kullanıcı olmayı başarana kadar Evernote zaten sahneden çekildi bile..
Neyse… Notion hafta içinde 2022’de satın aldığı Cron ile beraber geliştirdiği Notion Calendar’ı duyurdu. Özetle aynı Notion gibi bir ‘power user’ ürünü olmuş, ama eğer Notion’ı kullanıyorsanız sevilecek cinsten. Özellikle Notion ile entegrasyonu çok iyi duruyor, Notion’daki projelere, task’lara ve her türden dokümana zaman katmanını ekleyebilmesi ve bunu takımların kullanımına açması dikkat çekici. Takım içi kullanım özelinde Calendly’yi de bitiren Notion Calendar’ın Mac app’inde yer alan kısayollar kullanımı oldukça kolaylaştırıyor.
Notion Calendar’ı Notion kullanıcıların önemli bir bölümünün sevmesi dışında; bazı personalar için de Notion kullanma sebebi olabilir. Tamamen Notion’dan bağımsız olarak da çalışabilen Notion Calendar’i denemek için tıklayın.
Kapanış…
Clemta’nın sunduğu 150. sayıyı buraya kadar okuduğunuz için teşekkürler!
Bana ulaşmak için okuyor olduğunuz bu e-postaya yanıt verebilirsiniz. 151. sayıda, 6 Şubat Salı sabahında görüşmek üzere.
Sevgiler.
👏👏